Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

1. hau (also au), interj., an exclamation of pain or grief, Oh! ah! au, nullan tibi lingua’st? Plaut. Stich. 1, 3, 104; id. Cist. 3, 15; Ter. And. 4, 4, 12; 42; id. Eun. 4, 3, 14; id. Heaut. 5, 3, 13; id. Ad. 3, 2, 38; id. Phorm. 5, 1, 27 et saep.

2. hau = haud, v. haud init.

haud or haut (in the form hau, before consonants, several times in Plautus acc. to the Cod. Ambros., and in Inscr. Orell. 4848: HEIC. EST. SEPVLCRVM. HAV. PVLCRVM. PVLCRAI. FEMINAE; also Tac. A. 2, 36; 6, 43 (49), Nipperdey, Ritter; hence, also hauscio = haud scio; cf. Ritschl, prol. ad Plaut. Trin. p. 99 sq. and p. 325), adv. [perh. orig. hau = οὐ, v. Ritschl l. l. But cf. Hand, Turs. III. 15.
Acc. to Corss. Ausspr. 1, 205, haud = pronom. stem ho + au (Sanscr. ava, away) + de, as in unde, etc.], a subjective and intensive negative particle,

  1. I. not at all, by no means; in class. prose most freq. with adverbs; rarely with adjectives, pronouns, or verbs (the last construction in Cic. only in the formulae: haud scio an, and haud dubito; in Caes. it occurs but once; v. also Krebs, Antibarb. p. 516).
          1. (α) With advv.: hau longe, Plaut. Bacch. 4, 2, 13: hau longe abesse oportet, id. Am. 1, 1, 166: haut sane diu est, it is but a very little while ago, id. Merc. 3, 1, 44: haud sane commodum, Ter. Ad. 5, 2, 8: haud sane intellego, quidnam sit, quod laudandum putat, Cic. Off. 2, 2, 5; cf. also: rem haud sane difficilem admirari videmini, id. de Sen. 2, 4: haud sane facile, id. ib. 23, 83: facio quod manifesto moechi haud ferme solent, Plaut. Poen. 4, 2, 40: haud ferme Ter. And. 3, 1, 2: haud ita jussi, id. ib. 5, 4, 52: haud ita est, id. Phorm. 2, 1, 35; cf.: eia, haud sic decet, id. Eun. 5, 9, 35; id. Ad. 3, 4, 7: haut aliter esse duco, Plaut. Bacch. 3, 1, 2: aliter hau dicetis, id. Most. 1, 2, 15: haud aliter censeo, Ter. Ad. 5, 8, 5; cf. also: ac veluti lupusHaud aliter Rutulo, muros et castra tuenti, Ignescunt irae, Verg. A. 9, 65; v. aliter; and cf. also secus: nam ego hau diu apud hunc servitutem servio, Plaut. Mil. 2, 1, 17 Ritschl, N. cr.: haud diu est, Ter. Eun. 2, 3, 67; cf.: scies hau multo post, Plaut. Bacch. 4, 8, 12; Ter. Phorm. 5, 6, 39: haud paulo plus, Cic. Fam. 7, 1, 3: haud minus aegre patior, Ter. Heaut. 5, 2, 5: haud minus, Liv. 2, 60, 3: Getae praetorii praefecto haud satis fidebant, Tac. A. 11, 33: sed haud facile dixerim, cur, etc., Cic. Rep. 1, 3 fin.; so, haud facile, Sall. J. 17, 2; id. C. 13, 5; cf.: eorum animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur, id. ib. 14, 5: haud cito, Ter. Ad. 3, 3, 89: haud temere est, quod tu tristi cum corde gubernas, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 9, 329 (Ann. v. 473 Vahl.): haud temere est visum, Verg. A. 9, 375: familiaris accipiere faxo hau familiariter, Plaut. Am. 1, 1, 199: haud stulte sapis, Ter. Heaut. 2, 3, 82: haud commode, id. Hec. 1, 2, 20: consul haud dubie jam victor, Sall. J. 102, 1: Vergilius haud dubie proximus, Quint. 10, 1, 85: dubie: mihi hau saepe eveniunt tales hereditates, Plaut. Curc. 1, 2, 33: morbus haud saepe quemquam superat, Sall. J. 17, 6: haud cunctanter, Suet. Tit. 6. For the connection with dum and quamquam, v. infra fin.
          2. (β) With adjj.: id esse hau perlonginquom, Plaut. Bacch. 5, 2, 76: in aetate hau bonum’st, id. Trin. 2, 4, 61: haut doctis dictis certantes, sed male dictis, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 274 Vahl.): ille vir haut magna cum re, id. ap. Cic. de Sen. 1, 1 (Ann. v. 342 ib.): hau mala’st mulier, Plaut. Bacch. 5, 2, 42: conveni hodie hominem haud impurum, Ter. Eun. 2, 2, 4: anus haud impura, id. Heaut. 4, 1, 16: servum haud illiberalem praebes te, id. Ad. 5, 5, 5: haud mediocris vir, Cic. Rep. 2, 31: haut consimili ingenio, Plaut. Bacch. 3, 3, 50: compendium haut aetati optabile, id. ib. 1, 2, 51: hau permultum attulit, id. ib. 2, 3, 86: haud mirabile est, Ter. Heaut. 2, 4, 8: bene dicere haut absurdum est, Sall. C. 3, 1; cf.: ingenium ejus haut absurdum, id. ib. 25, 5: haud ignotae belli artes, Liv. 21, 1, 2: annus haud dubiis consulibus, id. 4, 8; v. dubius and dubium: certe extrema linea Amare haud nihil est, Ter. Eun. 4, 2, 13.
          3. (γ) With pronn.: haut quisquam quaeret, qui siem, no one certainly, Plaut. Am. prol. 130: eum salutat magis haut quiquam quam canem, id. ib. 2, 2, 48; id. Bacch. 1, 1, 25; cf.: faxo haut quicquam sit morae, id. Am. 3, 3, 17; Ter. And. 2, 1, 36: hic se ipsus fallit, haud ego, id. ib. 3, 2, 15; cf.: haud pol me quidem, id. Hec. 2, 3, 5.
          4. (δ) With verbs: Ni. Etiam dimidium censes (eum attulisse)? Ch. Non edepol scio: Verum haut opinor, Plaut. Bacch. 2, 3, 88: hauscio, quid eo opus sit, id. ib. 5, 2, 15: hau nosco tuum, id. Trin. 2, 4, 44: ne ego cum illo pignus haut ausim dare, id. Bacch. 4, 9, 133: quod dixi semel, hau mutabo, id. ib. 5, 2, 85; cf.: haud muto factum, Ter. And. 1, 1, 13: hau moror, Plaut. Bacch. 5, 1, 30: philosophari est mihi necesse; nam omnino haut placet, Enn. ap. Cic. Tusc. 2, 1, 1 (cf. id. de Or. 2, 38, 156; id. Rep. 1, 18; Gell. 5, 15 fin.; Trag. v. 417 Vahl.): pol me hau paenitet, Plaut. Am. 5, 1, 72: facit ille, quod vulgo hau solent, id. ib. 1, 1, 30: ego faxo hau dicet nactam, quem deluserit, id. Bacch. 3, 4, 7; 4, 8, 23: nae ille haud scit, quam, etc., Ter. Heaut. 2, 1, 10; cf. id. ib. 4, 4, 25: tum ille haud dubitavit, etc., Cic. Rep. 1, 15: quod somno supererit, haud deerit, Quint. 10, 3, 26: haud erit, ut merito immortalis possit haberi, it cannot be, Lucr. 3, 715; v. sum: quem (Drusum) haud fratris interitu trucem quam remoto aemulo aequiorem sibi sperabat, not so much … as, Tac. A. 3, 8.
            For the phrase haud scio an (in Plautus hauscio an), see an; cf. also, haud scio, -ne: idque adeo haud scio, mirandumne sit, etc., * Caes. B. G. 5, 54, 5: Am. Exspectatusne advenio? So. Hau vidi magis exspectatum, I never saw any one welcomer, ironically, Plaut. Am. 2, 2, 47; so, hau vidi magis, id. Capt. 3, 4, 29; id. Poen. 1, 1, 13.
            Pleonastic with another negative: neque ego haut committam, ut, si peccatum siet, etc., Plaut. Bacch. 4, 9, 114: neque ille haud obiciet mihi, Pedibus sese provocatum, id. Ep. 5, 1, 57: post si quis vellet te, haut nevelles dividi? id. Aul. 2, 4, 7.
            Ellipt.: Al. Quid istuc est, mi vir, negoti, quod tu tam subito domo Abeas? Ju. Edepol haut quod tui me neque domi distaedeat, Plaut. Am. 1, 3, 5.
            Hence,
  2. II. Esp., joined with dum and quaquam.
    1. A. haud dum, or, as one word, haud-dum, an intensive nondum, not at all as yet, not yet (very rare): concilionePro Superi! Ausonius miles sedet? armaque tantum Hauddum sumpta viro? Sil. 2, 332; Liv. 2, 52; 10, 6; 25; 22, 12; 28, 2; 33, 11 al.
    2. B. haud quāquam, or, as one word, haudquāquam, by no means whatever, not at all (class.): haudquaquam quemquam semper Fortuna secuta est, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 299 Vahl.): haudquaquam etiam cessant, Ter. Heaut. 1, 2, 1: haudquaquam id est difficile Crasso, Cic. de Or. 2, 33, 143: haudquaquam hercle mirandum est esse, etc., id. ib. 3, 22, 82: haudquaquam boni est, ratione vinctum velle dissolvere, id. Univ. 11: homo prudens et gravis, haudquaquam eloquens, id. de Or. 1, 9, 38: accedat huc suavitas quaedam oportet sermonum atque morum haudquaquam mediocre condimentum amicitiae, id. Lael. 18, 66: haudquaquam par gloria, Sall. C. 3, 2: haudquaquam certamine ambiguo, Liv. 7, 26, 8: tibi has, miserabilis Orpheus Haudquaquam ob meritum, poenas, ni Fata resistant, Suscitat, Verg. G. 4, 455: haudquaquam dictis violentia Turni flectitur, id. A. 12, 45 al.

hauddum and haudquāquam, v. haud, II. A. and B.

haurĭo, hausi, haustum, 4 (archaic imperf. hauribant, Lucr. 5, 1324; perf. subj. haurierint, Varr. ap. Prisc. p. 905 P.; part. perf. haurītus, App. M. 3, p. 139; 6, p. 178; supin. hauritu, id. ib. 2, p. 121; part. fut. hauritura, Juv. in Joh. 2, 253: hausurus, Verg. A. 4, 383; Sil. 7, 584; 16, 11: hausturus, Sen. Q. N. 4, 2, 1; dep. perf. foramen fama est lucem hausum, Sol. 5, 15), v. a. [perh. for haus-io; cf. hio, hisco; prop. to empty], to draw up or out, to draw (class., esp. freq. in the transf. and trop. signif.; cf. sorbeo).

  1. I. Lit., to draw water, etc.: cum vidisset haustam aquam de jugi puteo, terrae motum dixit instare, Cic. Div. 1, 50, 112: palmis hausta duabus aqua, Ov. F. 2, 294: is neque limo Turbatam haurit aquam, Hor. S. 1, 1, 60: ipse manus hausta victrices abluit unda, Ov. M. 4, 740.
    Absol.: num igitur, si potare velit, de dolio sibi hauriendum putet? Cic. Brut. 83, 288.
    Prov.: de faece haurire, to draw from the dregs, i. e. to choose the worst: tu quidem de faece hauris, i. e. speak of the worst orators, id. ib. 69, 244.
    1. B. Transf.
      1. 1. To drain, drink up; to spill, shed: ita vina ex libidine hauriuntur, atque etiam praemio invitatur ebrietas (shortly before and after, bibere), Plin. 14, 22, 28, § 140; cf. id. ib. § 146; and: cui non audita est obscoenae Salmacis undae Aethiopesque lacus, quos si quis faucibus hausit, Aut furit aut, etc., Ov. M. 15, 320 (for which: qui ex Clitorio lacu biberint, Plin. 31, 2, 13, § 16): quae (pocula) simul arenti sitientes hausimus ore, i. e. drained, emptied, drunk off, Ov. M. 14, 277; so, cratera, id. ib. 8, 680: spumantem pateram, Verg. A. 1, 738: statim me perculso ad meum sanguinem hauriendum, et spirante re publica ad ejus spolia detrahenda advolaverunt, to drain, i. e. to spill, shed, Cic. Sest. 24, 54: cruorem, Ov. M. 7, 333; 13, 331: nudantis cervicem jugulumque, et reliquum sanguinem jubentes haurire, Liv. 22, 51, 7; Lact. 5, 1, 8: quem (sanguinem) civiles hauserunt, Luc. 1, 13.
        1. b. Of things: imoque a gurgite pontus Vertitur et canas alveus haurit aquas, draws in, lets in, Ov. F. 3, 591: jam flammae tulerint, inimicus et hauserit ensis, drunk up, i. e. their blood, Verg. A. 2, 600.
      2. 2. In gen., to tear up, pluck out, draw out, to take to one’s self, take; to swallow, devour, consume, exhaust: (ventus) Arbusta evolvens radicibus haurit ab imis, Lucr. 6, 141: haurit arenas ungula, Stat. Th. 2, 46; cf.: humumque Effoditterraeque immurmurat haustae, i. e. torn up, dug up, Ov. M. 11, 187: Actoridae magni rostro femur hausit adunco (= transfodit), tore open, id. ib. 8, 370: pectora ferro, id. ib. 8, 438: latus alicui, Lucr. 5, 1324; Ov. M. 5, 126; 9, 412; Verg. A. 10, 314; Luc. 10, 387: ventrem atque inguina uno alteroque ictu, Liv. 7, 10, 10; Sil. 5, 524: tum latus ejus gladio haurit, Curt. 7, 2, 27: impresso gladio jugulum ejus hausisse, Tac. H. 1, 41 fin.: lumen, to pluck out the eye, Ov. M. 13, 564: cineres haustos, i. e. scraped up, collected, id. ib. 8, 538; so, cineres, id. ib. 13, 425 sq.; cf. id. ib. 14, 136: ille cavis hausto spargit me pulvere palmis, id. ib. 9, 35: sumptum haurit ex aerario, draws, takes, Cic. Agr. 2, 13, 32; cf.: at suave est ex magno tollere acervo. Dum ex parvo nobis tantundem haurire relinquas, Cur? etc., Hor. S. 1, 1, 52: quia dentibus carent, aut lambunt cibos aut integros hauriunt, to swallow, Col. 8, 17, 11; cf.: solidos haurire cervos taurosque, Plin. 8, 14, 14, § 36: hausisti patrias luxuriosus opes, qs. hast swallowed up, devoured, consumed, Mart. 9, 83, 4: nos tellus haurit, Sil. 3, 654; cf.: sua haurire, Tac. A. 16, 18; 2, 8; 3, 72: animam recipere auramque communem haurire, i. e. inhale, breathe, Quint. 6 praef. § 12: suspiratus, fetching a deep sigh, Ov. M. 14, 129: hauriat hunc oculis ignem crudelis ab alto Dardanus, may he swallow with his eyes, i. e. greedily look at, Verg. A. 4, 661; so, aliquid oculis, ib. 12, 946; Sil. 11, 284; and without oculis: caelum, Verg. A. 10, 899; cf.: lucem (primae pecudes), i. e. to see the light, be born, Verg. G. 2, 340: vocemque his auribus hausi, I received his voice with these ears, id. A. 4, 359; so, dicta auribus, Ov. M. 13, 787; cf.: oculis auribusque tantum gaudium, Liv. 27, 51: hauriri urbes terrae hiatibus, to be swallowed up, Plin. 36, 15, 24, § 119; cf.: cum praealtis paludibus arma, equi haurirentur, Tac. H. 5, 15: altitudine et mollitia nivis hauriebantur, id. ib. 1, 79: hauriuntur gurgitibus, id. A. 1, 70: aggerem ac vineas incendium hausit, Liv. 5, 7, 3: cunctos incendium hausit, Tac. H. 4, 60: miratur et haurit Pectore ignes, imbibes, Ov. M. 10, 253; cf.: flammasque latentes Hausit, id. ib. 8, 325: caelo medium Sol igneus orbem Hauserat, i. e. had rapidly passed through, finished, Verg. G. 4, 427: vastum iter, Stat. Th. 1, 369: bracchia Cancri (Titan), Col. poët. 10, 313: cum spes arrectae juvenum exsultantiaque haurit Corda pavor pulsans, exhausts = exhaurit, Verg. G. 3, 105: pariter pallorque ruborque Purpureas hausere genas, Stat. Th. 1, 538.
  2. II. Trop., to draw, borrow, take, drink in, derive: sequimur potissimum Stoicos, non ut interpretes, sed, ut solemus, e fontibus eorum judicio arbitrioque nostro, quantum quoque modo videbitur, hauriemus, Cic. Off. 1, 2, 6; cf.: fontes, unde hauriretis, id. de Or. 1, 46, 203: a fontibus potius haurire quam rivulos consectari, id. Ac. 1, 2, 8: reconditis atque abditis e fontibus haurire, id. de Or. 1, 3, 12: omnia dixi hausta e fonte naturae, id. Fin. 1, 21, 71: eodem fonte haurire laudes suas, id. Fam. 6, 6, 9; id. Caecin. 27, 78: quam (legem) non didicimus, accepimus, legimus, verum ex natura ipsa arripuimus, hausimus, expressimus, id. Mil. 4, 10 (quoted in Cic. Or. 49, 165): quas (artes) cum domo haurire non posses, arcessivisti ex urbe ea (i. e. Athenis), quae, etc., id. Brut. 97, 332: ex divinitate, unde omnes animos haustos aut acceptos aut libatos haberemus, id. Div. 2, 11, 26; cf.: animos hominum quadam ex parte extrinsecus esse tractos et haustos, id. ib. 1, 32, 70: quid enim non sorbere animo, quid non haurire cogitatione, cujus sanguinem non bibere censetis? id. Phil. 11, 5, 10; cf.: libertatem sitiens hausit, id. Rep. 1, 43: voluptates undique, id. Tusc. 5, 6, 16: dolorem, id. Cael. 24, 59: calamitates, id. Tusc. 1, 35, 86: luctum, id. Sest. 29, 63: unde laboris Plus haurire mali est quam ex re decerpere fructus, Hor. S. 1, 2, 79: animo spem turbidus hausit inanem, drank in illusive hope, Verg. A. 10, 648: expugnationes urbium, populationes agrorum, raptus Penatium hauserant animo, had thought of, intended, Tac. H. 1, 51: supplicia, to suffer, Verg. A. 4, 383: (Thessali) velut ex diutina siti nimis avide meram haurientes libertatem, indulging, revelling in, Liv. 39, 26, 7; cf.: studium philosophiae acriter hausisse, Tac. Agr. 4.

haurītōrĭŭm, ii. n., = ἀντλητήριον (a bucket), Gloss. Philox.

haurītus, a, um, v. haurio init.

haustor (aus-), ōris, m. [haurio], a drawer (post-Aug. and very rare): aquarum, water-drawer, Firm. Math. 8, 29.
Poet.: ultimus aquae, drinker, Luc. 9, 591.
Esp., he who fills casks with wine, Inscr. Orell. 5089.

* haustrum (also austrum), i, n. [haurio], a machine for drawing water, Lucr. 5, 516; cf. Non. 13, 5.

1. haustus, a, um, Part., from haurio.

2. haustus, ūs, m. [haurio], a drawing.

  1. I. Lit.: aqua, quae non sit haustus profundi, Col. 1, 5, 1: puteus in tenues plantas facili diffunditur haustu, Juv. 3, 227; Mel. 2, 4, 4: aquae ductus, haustus, iter, actus, etc. … a jure civili sumitur, the right of drawing, * Cic. Caecin. 26, 74; Dig. 8, 3, 1: haustus ex fonte privato, ib. 8, 3, 3, § 3.
  2. II. Transf., a drinking, swallowing, drawing in; and concr., a drink, draught (poet. and in post-Aug. prose; for the most part only in the plur.): largos haustus e fontibu’ magnis Lingua fundet, Lucr. 1, 412; cf.: saepe, sed exiguis haustibus inde (i. e. rivo) bibi, in small draughts, Ov. F. 3, 274: haustu sparsus aquarum Ora fove, Verg. G. 4, 229: haustus aquae mihi nectar erit, Ov. M. 6, 356: undarum, Luc. 3, 345: Bacchi (i. e. vini) haustus, Ov. M. 7, 450: sanguinis, i. e. the stream, current, id. ib. 4, 118: Catulus se ignis haustu ludibrio hostium exemit, swallowing, Flor. 3, 21, 15: esse apibus partem divinae mentis et haustus Aetherios, i. e. breath, soul, Verg. G. 4, 220; cf.: alium domi esse caeli haustum, alium lucis aspectum, Curt. 5, 5: (canes) Suspensis teneros imitantur dentibus haustus, i. e. gentle snappings, Lucr. 5, 1068: peregrinae haustus arenae, a handful, Ov. M. 13, 526; cf.: angusti puero date pulveris haustus, Stat. Th. 10, 427; v. haurio.
    1. B. Trop.: Pindarici fontis qui non expalluit haustus, i. e. to drink from, to imitate, Hor. Ep. 1, 3, 10: justitiae haustus bibere, Quint. 12, 2, 31.

haut, v. haud.