No entries found. Showing closest matches:
1. hau (also au), interj., an exclamation of pain or grief, Oh! ah! au, nullan tibi lingua’st? Plaut. Stich. 1, 3, 104; id. Cist. 3, 15; Ter. And. 4, 4, 12; 42; id. Eun. 4, 3, 14; id. Heaut. 5, 3, 13; id. Ad. 3, 2, 38; id. Phorm. 5, 1, 27 et saep.
2. hau = haud, v. haud init.
haud or haut (in the form hau, before consonants, several times in Plautus acc. to the Cod. Ambros., and in Inscr. Orell. 4848: HEIC. EST. SEPVLCRVM. HAV. PVLCRVM. PVLCRAI. FEMINAE; also Tac. A. 2, 36; 6, 43 (49), Nipperdey, Ritter; hence, also hauscio = haud scio; cf. Ritschl, prol. ad Plaut. Trin. p. 99 sq. and p. 325), adv. [perh. orig. hau = οὐ, v. Ritschl l. l. But cf. Hand, Turs. III. 15.
Acc. to Corss. Ausspr. 1, 205, haud = pronom. stem ho + au (Sanscr. ava, away) + de, as in unde, etc.], a subjective and intensive negative particle,
- I. not at all, by no means; in class. prose most freq. with adverbs; rarely with adjectives, pronouns, or verbs (the last construction in Cic. only in the formulae: haud scio an, and haud dubito; in Caes. it occurs but once; v. also Krebs, Antibarb. p. 516).
- (α) With advv.: hau longe, Plaut. Bacch. 4, 2, 13: hau longe abesse oportet, id. Am. 1, 1, 166: haut sane diu est, it is but a very little while ago, id. Merc. 3, 1, 44: haud sane commodum, Ter. Ad. 5, 2, 8: haud sane intellego, quidnam sit, quod laudandum putat, Cic. Off. 2, 2, 5; cf. also: rem haud sane difficilem admirari videmini, id. de Sen. 2, 4: haud sane facile, id. ib. 23, 83: facio quod manifesto moechi haud ferme solent, Plaut. Poen. 4, 2, 40: haud ferme Ter. And. 3, 1, 2: haud ita jussi, id. ib. 5, 4, 52: haud ita est, id. Phorm. 2, 1, 35; cf.: eia, haud sic decet, id. Eun. 5, 9, 35; id. Ad. 3, 4, 7: haut aliter esse duco, Plaut. Bacch. 3, 1, 2: aliter hau dicetis, id. Most. 1, 2, 15: haud aliter censeo, Ter. Ad. 5, 8, 5; cf. also: ac veluti lupus … Haud aliter Rutulo, muros et castra tuenti, Ignescunt irae, Verg. A. 9, 65; v. aliter; and cf. also secus: nam ego hau diu apud hunc servitutem servio, Plaut. Mil. 2, 1, 17 Ritschl, N. cr.: haud diu est, Ter. Eun. 2, 3, 67; cf.: scies hau multo post, Plaut. Bacch. 4, 8, 12; Ter. Phorm. 5, 6, 39: haud paulo plus, Cic. Fam. 7, 1, 3: haud minus aegre patior, Ter. Heaut. 5, 2, 5: haud minus, Liv. 2, 60, 3: Getae praetorii praefecto haud satis fidebant, Tac. A. 11, 33: sed haud facile dixerim, cur, etc., Cic. Rep. 1, 3 fin.; so, haud facile, Sall. J. 17, 2; id. C. 13, 5; cf.: eorum animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur, id. ib. 14, 5: haud cito, Ter. Ad. 3, 3, 89: haud temere est, quod tu tristi cum corde gubernas, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 9, 329 (Ann. v. 473 Vahl.): haud temere est visum, Verg. A. 9, 375: familiaris accipiere faxo hau familiariter, Plaut. Am. 1, 1, 199: haud stulte sapis, Ter. Heaut. 2, 3, 82: haud commode, id. Hec. 1, 2, 20: consul haud dubie jam victor, Sall. J. 102, 1: Vergilius haud dubie proximus, Quint. 10, 1, 85: dubie: mihi hau saepe eveniunt tales hereditates, Plaut. Curc. 1, 2, 33: morbus haud saepe quemquam superat, Sall. J. 17, 6: haud cunctanter, Suet. Tit. 6. For the connection with dum and quamquam, v. infra fin.
- (β) With adjj.: id esse hau perlonginquom, Plaut. Bacch. 5, 2, 76: in aetate hau bonum’st, id. Trin. 2, 4, 61: haut doctis dictis certantes, sed male dictis, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 274 Vahl.): ille vir haut magna cum re, id. ap. Cic. de Sen. 1, 1 (Ann. v. 342 ib.): hau mala’st mulier, Plaut. Bacch. 5, 2, 42: conveni hodie hominem haud impurum, Ter. Eun. 2, 2, 4: anus haud impura, id. Heaut. 4, 1, 16: servum haud illiberalem praebes te, id. Ad. 5, 5, 5: haud mediocris vir, Cic. Rep. 2, 31: haut consimili ingenio, Plaut. Bacch. 3, 3, 50: compendium haut aetati optabile, id. ib. 1, 2, 51: hau permultum attulit, id. ib. 2, 3, 86: haud mirabile est, Ter. Heaut. 2, 4, 8: bene dicere haut absurdum est, Sall. C. 3, 1; cf.: ingenium ejus haut absurdum, id. ib. 25, 5: haud ignotae belli artes, Liv. 21, 1, 2: annus haud dubiis consulibus, id. 4, 8; v. dubius and dubium: certe extrema linea Amare haud nihil est, Ter. Eun. 4, 2, 13.
- (γ) With pronn.: haut quisquam quaeret, qui siem, no one certainly, Plaut. Am. prol. 130: eum salutat magis haut quiquam quam canem, id. ib. 2, 2, 48; id. Bacch. 1, 1, 25; cf.: faxo haut quicquam sit morae, id. Am. 3, 3, 17; Ter. And. 2, 1, 36: hic se ipsus fallit, haud ego, id. ib. 3, 2, 15; cf.: haud pol me quidem, id. Hec. 2, 3, 5.
- (δ) With verbs: Ni. Etiam dimidium censes (eum attulisse)? Ch. Non edepol scio: Verum haut opinor, Plaut. Bacch. 2, 3, 88: hauscio, quid eo opus sit, id. ib. 5, 2, 15: hau nosco tuum, id. Trin. 2, 4, 44: ne ego cum illo pignus haut ausim dare, id. Bacch. 4, 9, 133: quod dixi semel, hau mutabo, id. ib. 5, 2, 85; cf.: haud muto factum, Ter. And. 1, 1, 13: hau moror, Plaut. Bacch. 5, 1, 30: philosophari est mihi necesse; nam omnino haut placet, Enn. ap. Cic. Tusc. 2, 1, 1 (cf. id. de Or. 2, 38, 156; id. Rep. 1, 18; Gell. 5, 15 fin.; Trag. v. 417 Vahl.): pol me hau paenitet, Plaut. Am. 5, 1, 72: facit ille, quod vulgo hau solent, id. ib. 1, 1, 30: ego faxo hau dicet nactam, quem deluserit, id. Bacch. 3, 4, 7; 4, 8, 23: nae ille haud scit, quam, etc., Ter. Heaut. 2, 1, 10; cf. id. ib. 4, 4, 25: tum ille haud dubitavit, etc., Cic. Rep. 1, 15: quod somno supererit, haud deerit, Quint. 10, 3, 26: haud erit, ut merito immortalis possit haberi, it cannot be, Lucr. 3, 715; v. sum: quem (Drusum) haud fratris interitu trucem quam remoto aemulo aequiorem sibi sperabat, not so much … as, Tac. A. 3, 8.
For the phrase haud scio an (in Plautus hauscio an), see an; cf. also, haud scio, -ne: idque adeo haud scio, mirandumne sit, etc., * Caes. B. G. 5, 54, 5: Am. Exspectatusne advenio? So. Hau vidi magis exspectatum, I never saw any one welcomer, ironically, Plaut. Am. 2, 2, 47; so, hau vidi magis, id. Capt. 3, 4, 29; id. Poen. 1, 1, 13.
Pleonastic with another negative: neque ego haut committam, ut, si peccatum siet, etc., Plaut. Bacch. 4, 9, 114: neque ille haud obiciet mihi, Pedibus sese provocatum, id. Ep. 5, 1, 57: post si quis vellet te, haut nevelles dividi? id. Aul. 2, 4, 7.
Ellipt.: Al. Quid istuc est, mi vir, negoti, quod tu tam subito domo Abeas? Ju. Edepol haut quod tui me neque domi distaedeat, Plaut. Am. 1, 3, 5.
Hence,
- II. Esp., joined with dum and quaquam.
- A. haud dum, or, as one word, haud-dum, an intensive nondum, not at all as yet, not yet (very rare): concilione … Pro Superi! Ausonius miles sedet? armaque tantum Hauddum sumpta viro? Sil. 2, 332; Liv. 2, 52; 10, 6; 25; 22, 12; 28, 2; 33, 11 al.
- B. haud quāquam, or, as one word, haudquāquam, by no means whatever, not at all (class.): haudquaquam quemquam semper Fortuna secuta est, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 299 Vahl.): haudquaquam etiam cessant, Ter. Heaut. 1, 2, 1: haudquaquam id est difficile Crasso, Cic. de Or. 2, 33, 143: haudquaquam hercle mirandum est esse, etc., id. ib. 3, 22, 82: haudquaquam boni est, ratione vinctum velle dissolvere, id. Univ. 11: homo prudens et gravis, haudquaquam eloquens, id. de Or. 1, 9, 38: accedat huc suavitas quaedam oportet sermonum atque morum haudquaquam mediocre condimentum amicitiae, id. Lael. 18, 66: haudquaquam par gloria, Sall. C. 3, 2: haudquaquam certamine ambiguo, Liv. 7, 26, 8: tibi has, miserabilis Orpheus Haudquaquam ob meritum, poenas, ni Fata resistant, Suscitat, Verg. G. 4, 455: haudquaquam dictis violentia Turni flectitur, id. A. 12, 45 al.
hauddum and haudquāquam, v. haud, II. A. and B.
haurĭo, hausi, haustum, 4 (archaic imperf. hauribant, Lucr. 5, 1324; perf. subj. haurierint, Varr. ap. Prisc. p. 905 P.; part. perf. haurītus, App. M. 3, p. 139; 6, p. 178; supin. hauritu, id. ib. 2, p. 121; part. fut. hauritura, Juv. in Joh. 2, 253: hausurus, Verg. A. 4, 383; Sil. 7, 584; 16, 11: hausturus, Sen. Q. N. 4, 2, 1; dep. perf. foramen fama est lucem hausum, Sol. 5, 15), v. a. [perh. for haus-io; cf. hio, hisco; prop. to empty], to draw up or out, to draw (class., esp. freq. in the transf. and trop. signif.; cf. sorbeo).
- I. Lit., to draw water, etc.: cum vidisset haustam aquam de jugi puteo, terrae motum dixit instare, Cic. Div. 1, 50, 112: palmis hausta duabus aqua, Ov. F. 2, 294: is neque limo Turbatam haurit aquam, Hor. S. 1, 1, 60: ipse manus hausta victrices abluit unda, Ov. M. 4, 740.
Absol.: num igitur, si potare velit, de dolio sibi hauriendum putet? Cic. Brut. 83, 288.
Prov.: de faece haurire, to draw from the dregs, i. e. to choose the worst: tu quidem de faece hauris, i. e. speak of the worst orators, id. ib. 69, 244.
- B. Transf.
- 1. To drain, drink up; to spill, shed: ita vina ex libidine hauriuntur, atque etiam praemio invitatur ebrietas (shortly before and after, bibere), Plin. 14, 22, 28, § 140; cf. id. ib. § 146; and: cui non audita est obscoenae Salmacis undae Aethiopesque lacus, quos si quis faucibus hausit, Aut furit aut, etc., Ov. M. 15, 320 (for which: qui ex Clitorio lacu biberint, Plin. 31, 2, 13, § 16): quae (pocula) simul arenti sitientes hausimus ore, i. e. drained, emptied, drunk off, Ov. M. 14, 277; so, cratera, id. ib. 8, 680: spumantem pateram, Verg. A. 1, 738: statim me perculso ad meum sanguinem hauriendum, et spirante re publica ad ejus spolia detrahenda advolaverunt, to drain, i. e. to spill, shed, Cic. Sest. 24, 54: cruorem, Ov. M. 7, 333; 13, 331: nudantis cervicem jugulumque, et reliquum sanguinem jubentes haurire, Liv. 22, 51, 7; Lact. 5, 1, 8: quem (sanguinem) civiles hauserunt, Luc. 1, 13.
- b. Of things: imoque a gurgite pontus Vertitur et canas alveus haurit aquas, draws in, lets in, Ov. F. 3, 591: jam flammae tulerint, inimicus et hauserit ensis, drunk up, i. e. their blood, Verg. A. 2, 600.
- 2. In gen., to tear up, pluck out, draw out, to take to one’s self, take; to swallow, devour, consume, exhaust: (ventus) Arbusta evolvens radicibus haurit ab imis, Lucr. 6, 141: haurit arenas ungula, Stat. Th. 2, 46; cf.: humumque Effodit … terraeque immurmurat haustae, i. e. torn up, dug up, Ov. M. 11, 187: Actoridae magni rostro femur hausit adunco (= transfodit), tore open, id. ib. 8, 370: pectora ferro, id. ib. 8, 438: latus alicui, Lucr. 5, 1324; Ov. M. 5, 126; 9, 412; Verg. A. 10, 314; Luc. 10, 387: ventrem atque inguina uno alteroque ictu, Liv. 7, 10, 10; Sil. 5, 524: tum latus ejus gladio haurit, Curt. 7, 2, 27: impresso gladio jugulum ejus hausisse, Tac. H. 1, 41 fin.: lumen, to pluck out the eye, Ov. M. 13, 564: cineres haustos, i. e. scraped up, collected, id. ib. 8, 538; so, cineres, id. ib. 13, 425 sq.; cf. id. ib. 14, 136: ille cavis hausto spargit me pulvere palmis, id. ib. 9, 35: sumptum haurit ex aerario, draws, takes, Cic. Agr. 2, 13, 32; cf.: at suave est ex magno tollere acervo. Dum ex parvo nobis tantundem haurire relinquas, Cur? etc., Hor. S. 1, 1, 52: quia dentibus carent, aut lambunt cibos aut integros hauriunt, to swallow, Col. 8, 17, 11; cf.: solidos haurire cervos taurosque, Plin. 8, 14, 14, § 36: hausisti patrias luxuriosus opes, qs. hast swallowed up, devoured, consumed, Mart. 9, 83, 4: nos tellus haurit, Sil. 3, 654; cf.: sua haurire, Tac. A. 16, 18; 2, 8; 3, 72: animam recipere auramque communem haurire, i. e. inhale, breathe, Quint. 6 praef. § 12: suspiratus, fetching a deep sigh, Ov. M. 14, 129: hauriat hunc oculis ignem crudelis ab alto Dardanus, may he swallow with his eyes, i. e. greedily look at, Verg. A. 4, 661; so, aliquid oculis, ib. 12, 946; Sil. 11, 284; and without oculis: caelum, Verg. A. 10, 899; cf.: lucem (primae pecudes), i. e. to see the light, be born, Verg. G. 2, 340: vocemque his auribus hausi, I received his voice with these ears, id. A. 4, 359; so, dicta auribus, Ov. M. 13, 787; cf.: oculis auribusque tantum gaudium, Liv. 27, 51: hauriri urbes terrae hiatibus, to be swallowed up, Plin. 36, 15, 24, § 119; cf.: cum praealtis paludibus arma, equi haurirentur, Tac. H. 5, 15: altitudine et mollitia nivis hauriebantur, id. ib. 1, 79: hauriuntur gurgitibus, id. A. 1, 70: aggerem ac vineas incendium hausit, Liv. 5, 7, 3: cunctos incendium hausit, Tac. H. 4, 60: miratur et haurit Pectore ignes, imbibes, Ov. M. 10, 253; cf.: flammasque latentes Hausit, id. ib. 8, 325: caelo medium Sol igneus orbem Hauserat, i. e. had rapidly passed through, finished, Verg. G. 4, 427: vastum iter, Stat. Th. 1, 369: bracchia Cancri (Titan), Col. poët. 10, 313: cum spes arrectae juvenum exsultantiaque haurit Corda pavor pulsans, exhausts = exhaurit, Verg. G. 3, 105: pariter pallorque ruborque Purpureas hausere genas, Stat. Th. 1, 538.
- II. Trop., to draw, borrow, take, drink in, derive: sequimur potissimum Stoicos, non ut interpretes, sed, ut solemus, e fontibus eorum judicio arbitrioque nostro, quantum quoque modo videbitur, hauriemus, Cic. Off. 1, 2, 6; cf.: fontes, unde hauriretis, id. de Or. 1, 46, 203: a fontibus potius haurire quam rivulos consectari, id. Ac. 1, 2, 8: reconditis atque abditis e fontibus haurire, id. de Or. 1, 3, 12: omnia dixi hausta e fonte naturae, id. Fin. 1, 21, 71: eodem fonte haurire laudes suas, id. Fam. 6, 6, 9; id. Caecin. 27, 78: quam (legem) non didicimus, accepimus, legimus, verum ex natura ipsa arripuimus, hausimus, expressimus, id. Mil. 4, 10 (quoted in Cic. Or. 49, 165): quas (artes) cum domo haurire non posses, arcessivisti ex urbe ea (i. e. Athenis), quae, etc., id. Brut. 97, 332: ex divinitate, unde omnes animos haustos aut acceptos aut libatos haberemus, id. Div. 2, 11, 26; cf.: animos hominum quadam ex parte extrinsecus esse tractos et haustos, id. ib. 1, 32, 70: quid enim non sorbere animo, quid non haurire cogitatione, cujus sanguinem non bibere censetis? id. Phil. 11, 5, 10; cf.: libertatem sitiens hausit, id. Rep. 1, 43: voluptates undique, id. Tusc. 5, 6, 16: dolorem, id. Cael. 24, 59: calamitates, id. Tusc. 1, 35, 86: luctum, id. Sest. 29, 63: unde laboris Plus haurire mali est quam ex re decerpere fructus, Hor. S. 1, 2, 79: animo spem turbidus hausit inanem, drank in illusive hope, Verg. A. 10, 648: expugnationes urbium, populationes agrorum, raptus Penatium hauserant animo, had thought of, intended, Tac. H. 1, 51: supplicia, to suffer, Verg. A. 4, 383: (Thessali) velut ex diutina siti nimis avide meram haurientes libertatem, indulging, revelling in, Liv. 39, 26, 7; cf.: studium philosophiae acriter hausisse, Tac. Agr. 4.
‡ haurītōrĭŭm, ii. n., = ἀντλητήριον (a bucket), Gloss. Philox.
haurītus, a, um, v. haurio init.
haustor (aus-), ōris, m. [haurio], a drawer (post-Aug. and very rare): aquarum, water-drawer, Firm. Math. 8, 29.
Poet.: ultimus aquae, drinker, Luc. 9, 591.
Esp., he who fills casks with wine, Inscr. Orell. 5089.
* haustrum (also austrum), i, n. [haurio], a machine for drawing water, Lucr. 5, 516; cf. Non. 13, 5.
1. haustus, a, um, Part., from haurio.
2. haustus, ūs, m. [haurio], a drawing.
- I. Lit.: aqua, quae non sit haustus profundi, Col. 1, 5, 1: puteus in tenues plantas facili diffunditur haustu, Juv. 3, 227; Mel. 2, 4, 4: aquae ductus, haustus, iter, actus, etc. … a jure civili sumitur, the right of drawing, * Cic. Caecin. 26, 74; Dig. 8, 3, 1: haustus ex fonte privato, ib. 8, 3, 3, § 3.
- II. Transf., a drinking, swallowing, drawing in; and concr., a drink, draught (poet. and in post-Aug. prose; for the most part only in the plur.): largos haustus e fontibu’ magnis Lingua fundet, Lucr. 1, 412; cf.: saepe, sed exiguis haustibus inde (i. e. rivo) bibi, in small draughts, Ov. F. 3, 274: haustu sparsus aquarum Ora fove, Verg. G. 4, 229: haustus aquae mihi nectar erit, Ov. M. 6, 356: undarum, Luc. 3, 345: Bacchi (i. e. vini) haustus, Ov. M. 7, 450: sanguinis, i. e. the stream, current, id. ib. 4, 118: Catulus se ignis haustu ludibrio hostium exemit, swallowing, Flor. 3, 21, 15: esse apibus partem divinae mentis et haustus Aetherios, i. e. breath, soul, Verg. G. 4, 220; cf.: alium domi esse caeli haustum, alium lucis aspectum, Curt. 5, 5: (canes) Suspensis teneros imitantur dentibus haustus, i. e. gentle snappings, Lucr. 5, 1068: peregrinae haustus arenae, a handful, Ov. M. 13, 526; cf.: angusti puero date pulveris haustus, Stat. Th. 10, 427; v. haurio.
- B. Trop.: Pindarici fontis qui non expalluit haustus, i. e. to drink from, to imitate, Hor. Ep. 1, 3, 10: justitiae haustus bibere, Quint. 12, 2, 31.
haut, v. haud.