Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

extemplō (original uncontracted form extempŭlo, Plaut. Aul. 1, 2, 15; id. Cist. 1, 1, 98; 2, 3, 30; id. Bacch. 4, 9, 44; id. Mil. 2, 5, 51; id. Poen. 1, 1, 55), adv. [from ex and tempulum, dim. of templum, in a moment, an instant; hence, like ex tempore], immediately, straightway, forthwith, quickly, without delay (mostly ante-class. and post-Aug.; in Plaut. more than sixty times; only once in Cic.; not in Caes. or Quint.; syn.: repente, subito, statim, continuo).

  1. I. In gen.: verrunt extemplo placidum mare, Enn. ap. Gell. 2, 26 (Ann. v. 377 ed. Vahl.): extemplo me necato et filiam, id. in Varr. L. L. 7, § 13 Müll.; Trag. v. 234 ed. Vahl.): quin occidisti extemplo? Plaut. Rud. 3, 6, 3: erubescit: quid respondeat nescit: quid fingat extemplo non habet, * Cic. Rosc. Com. 3, 8; alii gerendum (bellum) extemplo, antequam, etc., Liv. 41, 1, 1: haec extemplo in invidiam, mox etiam in perniciem verterunt, id. 39, 48, 1; so with mox and postremo, id. 40, 48, 6: dixit et extemplo sensit, etc., Verg. A. 2, 376 et saep.
  2. II. Esp.
    1. A. Corresp. to the temporal and conditional particles ubi, ut, cum, quando, postquam, si.
      With ubi: eaque extemplo, ubi, etc., Plaut. Curc. 1, 1, 80; so id. Capt. 3, 4, 27; Caecil. ap. Gell. 2, 23, 13.
      With ut: utque impulit (Turnus) arma: Extemplo turbati animi, etc., Verg. A. 8, 3; so Plin. Pan. 55, 9.
      With cum: cumextemplo, Curt. 4, 16, 8.
      With quando, etc.: adambulabo ad ostium, ut, quando exeat, Extemplo, etc., Plaut. Bacch. 4, 5, 9: postquam introii, extemplo ejus morbum cognovi miser, Ter. Hec. 3, 3, 13.
      With si: si umquamextemplo, etc., Naev. ap. Gell. 2, 19, 6; so Plaut. Am. 1, 1, 52; id. Rud. 2, 3, 74; id. Truc. 1, 1, 24 al.
    2. B. In Plaut. repeatedly: quom (or quoniam) extemplo = ἐπεὶ τάχιστα, as soon as: aedes quom extemplo sunt parataelaudant fabrum, Plaut. Most. 1, 2, 18; cf. id. Merc. 2, 2, 24; id. Bacch. 2, 3, 70; id. Ps. 3, 2, 15: quom extemplo ad forum advenero, omnes loquentur, etc., id. Capt. 4, 2, 6; cf. id. Trin. 3, 2, 99.
  3. II. At once, i. e. at first = primum (very rare), Liv. 22, 12, 6 Weissenb. ad loc.; Stat. Ach. 2, 88.
    See Hand, Turs. II. pp. 669- 674.

extempŏrālis, e, adj. [ex tempore, v. tempus, C.], on the spur of the moment, without preparation, extempore, extemporary, extemporaneous (post-Aug.; in Cic.: subitus, fortuitus): oratio, Quint. 4, 1, 54; 11, 2, 3: dictiones, id. 2, 4, 27: actio, id. 10, 7, 16: garrulitas, id. 2, 4, 15: facilitas, id. 10, 7, 18: temeritas, id. 10, 6, 6: audacia, Tac. Or. 6: facultas, Suet. Aug. 84: color, Quint. 10, 6, 5: figurae, Plin. Ep. 1, 20, 10: fortuna, Quint. 10, 6, 1: successus, id. 10, 7, 13: rhetor, Mart. 5, 54: contenti extemporali cibo, i. e. that easily provided, Lact. 1, 4, 6.
Adv.: extempŏrālĭter, extemporaneously, on the moment: scribere, Sid. Ep. 9, 14.

* extempŏrālĭtas, ātis, f. [extemporalis], the faculty of extemporaneous speaking or versifying, Suet. Tit. 3 (for which: extemporalis facultas, id. Aug. 84: facultas ex tempore dicendi, Quint. 10, 7, 1).

extempŏrālĭter, adv., v. extemporalis fin.

extempŭlō, adv., v. extemplo.