No entries found. Showing closest matches:
extemplō (original uncontracted form extempŭlo, Plaut. Aul. 1, 2, 15; id. Cist. 1, 1, 98; 2, 3, 30; id. Bacch. 4, 9, 44; id. Mil. 2, 5, 51; id. Poen. 1, 1, 55), adv. [from ex and tempulum, dim. of templum, in a moment, an instant; hence, like ex tempore], immediately, straightway, forthwith, quickly, without delay (mostly ante-class. and post-Aug.; in Plaut. more than sixty times; only once in Cic.; not in Caes. or Quint.; syn.: repente, subito, statim, continuo).
- I. In gen.: verrunt extemplo placidum mare, Enn. ap. Gell. 2, 26 (Ann. v. 377 ed. Vahl.): extemplo me necato et filiam, id. in Varr. L. L. 7, § 13 Müll.; Trag. v. 234 ed. Vahl.): quin occidisti extemplo? Plaut. Rud. 3, 6, 3: erubescit: quid respondeat nescit: quid fingat extemplo non habet, * Cic. Rosc. Com. 3, 8; alii gerendum (bellum) extemplo, antequam, etc., Liv. 41, 1, 1: haec extemplo in invidiam, mox etiam in perniciem verterunt, id. 39, 48, 1; so with mox and postremo, id. 40, 48, 6: dixit et extemplo sensit, etc., Verg. A. 2, 376 et saep.
- II. Esp.
- A. Corresp. to the temporal and conditional particles ubi, ut, cum, quando, postquam, si.
With ubi: eaque extemplo, ubi, etc., Plaut. Curc. 1, 1, 80; so id. Capt. 3, 4, 27; Caecil. ap. Gell. 2, 23, 13.
With ut: utque impulit (Turnus) arma: Extemplo turbati animi, etc., Verg. A. 8, 3; so Plin. Pan. 55, 9.
With cum: cum … extemplo, Curt. 4, 16, 8.
With quando, etc.: adambulabo ad ostium, ut, quando exeat, Extemplo, etc., Plaut. Bacch. 4, 5, 9: postquam introii, extemplo ejus morbum cognovi miser, Ter. Hec. 3, 3, 13.
With si: si umquam … extemplo, etc., Naev. ap. Gell. 2, 19, 6; so Plaut. Am. 1, 1, 52; id. Rud. 2, 3, 74; id. Truc. 1, 1, 24 al.
- B. In Plaut. repeatedly: quom (or quoniam) extemplo = ἐπεὶ τάχιστα, as soon as: aedes quom extemplo sunt paratae … laudant fabrum, Plaut. Most. 1, 2, 18; cf. id. Merc. 2, 2, 24; id. Bacch. 2, 3, 70; id. Ps. 3, 2, 15: quom extemplo ad forum advenero, omnes loquentur, etc., id. Capt. 4, 2, 6; cf. id. Trin. 3, 2, 99.
- II. At once, i. e. at first = primum (very rare), Liv. 22, 12, 6 Weissenb. ad loc.; Stat. Ach. 2, 88.
See Hand, Turs. II. pp. 669- 674.
extempŏrālis, e, adj. [ex tempore, v. tempus, C.], on the spur of the moment, without preparation, extempore, extemporary, extemporaneous (post-Aug.; in Cic.: subitus, fortuitus): oratio, Quint. 4, 1, 54; 11, 2, 3: dictiones, id. 2, 4, 27: actio, id. 10, 7, 16: garrulitas, id. 2, 4, 15: facilitas, id. 10, 7, 18: temeritas, id. 10, 6, 6: audacia, Tac. Or. 6: facultas, Suet. Aug. 84: color, Quint. 10, 6, 5: figurae, Plin. Ep. 1, 20, 10: fortuna, Quint. 10, 6, 1: successus, id. 10, 7, 13: rhetor, Mart. 5, 54: contenti extemporali cibo, i. e. that easily provided, Lact. 1, 4, 6.
Adv.: extempŏrālĭter, extemporaneously, on the moment: scribere, Sid. Ep. 9, 14.
* extempŏrālĭtas, ātis, f. [extemporalis], the faculty of extemporaneous speaking or versifying, Suet. Tit. 3 (for which: extemporalis facultas, id. Aug. 84: facultas ex tempore dicendi, Quint. 10, 7, 1).
extempŏrālĭter, adv., v. extemporalis fin.
extempŭlō, adv., v. extemplo.