Lewis & Short

ex-clāmo, āvi, ātum, 1, v. n. and a.

  1. I. Neut., to call or cry aloud, to call or cry out, to exclaim: cum exclamasset Laelius, Cic. Rep. 6, 12 fin.: in stadio cursores exclamant quam maxime possunt, id. Tusc. 2, 23, 56; cf. Plaut. Most. 2, 2, 57: majus, Cic. Tusc. 2, 24, 56: contiones saepe exclamare vidi, cum apte verba cecidissent, i. e. to applaud loudly, id. Or. 50, 168; cf. Quint. 1, 6, 45.
    Pass. impers.: quoties exclamandum erit, lateris conatus sit ille, non capitis, Quint. 1, 11, 8; 3, 8, 59.
    1. B. Transf.
      1. 1. Of inanim. and abstr. things (postAug.): apud hunc (oratorem) patria ipsa exclamabit, Quint. 12, 10, 61: ignis exclamat, i. e. crackles aloud, makes a noise, Stat. Th. 6, 202: dominae femur exclamare coëgit, Juv. 6, 423: quae (verba) aut maxime exclamant, aut sono sunt jucundissima, Quint. 8, 3, 17: minus exclamantes syllabae, id. 9, 4, 137.
      2. 2. Of a sound made with musical instruments: sacris tubis, Vulg. 1 Macc. 16, 8; cf. 3, 54; 4, 40.
  2. II. Act., to call out, say aloud, exclaim.
    1. A. With inanim. objects.
          1. (α) With an object-clause, in oratio recta: ibi nescio quis maxima Voce exclamat: Alcumena, adest auxilium, ne time, Plaut. Am. 5, 1, 12: cf.: non possum quin exclamem: Euge, euge, etc., id. Trin. 3, 2, 79 (quoted Cic. de Or. 2, 10, 39): mihi libet exclamare, Pro deum, etc., Cic. N. D. 1, 6, 13; Ter. Eun. 4, 1, 11; id. Ad. 4, 4, 10; Quint. 6, 3, 81; Hor. S. 1, 7, 33; Ov. M. 5, 13 al.
            With acc. and inf.: hic exclamat, eum sibi esse sodalem, Plaut. Capt. 3, 2, 11; Ter. Eun. prol. 23.
          2. (β) With ut: quas (geometricas formas) ut vidisset, exclamavisse, ut bono essent animo, videre enim se hominum vestigia, etc., Cic. Rep. 1, 17: ut equites desilirent, Liv. 4, 38, 2.
          3. (γ) With acc.: quaedam, to utter, Quint. 6, 2, 26: multa memoria digna, id. 2, 11, 2.
    2. B. With personal objects, to call upon: voce clara exclamat uxorem tuam, Plaut. Am. 5, 1, 68: M. Brutus cruentum pugionem tenens Ciceronem exclamavit, Anton. ap. Cic. Phil. 2, 12, 30: aliquem suo nomine, Cael. Aur. Acut. 2, 6.