No entries found. Showing closest matches:
cŭpĭdē, adv., v. cupidus fin.
Cŭpīdĭnĕus, adj., v. cupido, II. A. 2. β.
cŭpĭdĭtas, ātis (gen. plur. rarely -tatium, Cic. Sest. 66, 138; Sen. Ep. 5, 7), f. [cupidus], a desire, wish, longing, in a good and (more freq.) in a bad sense.
- I. In a good sense, a longing, desire.
- (α) With gen.: insatiabilis quaedam veri videndi, Cic. Tusc. 1, 19, 44: cognoscendi, id. ib.: imitandi, id. Brut. 92, 317: mirabilis pugnandi, Nep. Milt. 5, 1 al.: justi et magni triumphi, Cic. Pis. 25, 59: gloriae, id. ib.: mira studiorum, Tac. Or. 2: cibi, appetite, Cels. 2, 3 al.
- (β) With ad: tanta cupiditas ad reditum, Cic. Phil. 1, 4, 9: tanta ad venandum, Curt. 9, 1, 33.
- (γ) Absol.: nimis flagrare cupiditate, Cic. de Or. 1, 30, 134: nimis confidere propter cupiditatem, on account of warm desire, id. Off. 1, 21, 73: de voluntate tuā, ut simul simus, vel studio potius et cupiditate non dubito, eager longing, id. Att. 12, 26, 1; cf.: tanta erat magnificentia apud opulentiores, cupiditas apud humiliores, devotion, enthusiasm, Auct. B. G. 8, 51 fin.
- II. In a bad sense, a passionate desire, lust, passion, cupidity.
- A. In gen.
- (α) With gen.: pecuniae, Caes. B. G. 6, 22; Quint. 7, 2, 30 al.: praedae, Caes. B. G. 6, 34: praeceps et lubrica dominandi, Cic. Phil. 5, 18, 50: laedendi, Quint. 5, 7, 30: diutius exigendi mercedulas, id. 12, 11, 14 et saep.
- (β) Absol.: vel libido vel cupiditas, Cic. Tusc. 4, 19, 44: vita maxime disjuncta a cupiditate, id. Rosc. Am. 14, 39: caeca ac temeraria dominatrix animi cupiditas, id. Inv. 1, 2, 2: mala, Ter. Heaut. 1, 2, 34: vita hominum sine cupiditate agitabatur, Sall. C. 2, 1: indomitas cupiditates atque effrenatas habere, Cic. Verr. 2, 1, 24, § 62; cf.: domitas habere libidines, coërcere omnes cupiditates, id. de Or. 1, 43, 194 et saep.: P. Naso omni carens cupiditate (i. e. non appetens provinciam), id. Phil. 3, 10, 25: temeritatem cupiditatemque militum reprehendit, immoderate love of fighting, Caes. B. G. 7, 52.
- b. Carnal desire, lust, Plin. 36, 5, 4, § 21; of animals, Col. 6, 27, 4.
- 2. Transf., the object of desire (cf. ἐπιθυμία): alicujus ex inpurissimis faucibus inhonestissimam cupiditatem eripere, Cic. Q. Fr. 1, 1, 6, § 19; cf. id. Scaur. 14, 45.
- B. In partic.
- 1. A passionate desire for money or other possessions; avarice, cupidity, covetousness: nisi ipsos caecos redderet cupiditas et avaritia et audacia, Cic. Rosc. Am. 35, 101; so with avaritia, Quint. 12, 1, 6; Suet. Dom. 9: et contemptus pecuniae et cupiditas, Quint. 7, 2, 30; opp. abstinentia, Suet. Dom. 9; 10: cupiditas causa sceleris fuit, Quint. 5, 12, 6 Spald.; 3, 5, 10; 5, 10, 34; Suet. Calig. 44 al.
- b. The passion of love: cupiditatis ardor, Curt. 8, 4, 27: insana, Val. Max. 7, 3, 10: aliquam non cupiditate tantā diligere, ut, etc., Suet. Calig. 24.
- c. Greediness of gain in trade, usury, overreaching, fraud, Cic. Att. 1, 17, 9.
- d. The lust of power, ambition (post-Aug.): non te propria cupiditas, sed aliena utilitas principem fecit, Plin. Pan. 7.
- 2. An undue partiality, spirit of party: (testes) aut sine ullo studio dicebant, aut cum dissimulatione aliquā cupiditatis, Cic. Fl. 10, 21; 26, 64; id. Planc. 17, 43; Liv. 24, 28, 8.
cŭpīdo (cūpēdo or cuppēdo, Lucr. 1, 1082; 4, 1090; 5, 45), ĭnis, f. (m., Plant. Am. 2, 2, 210; Hor. C. 2, 16, 15; 3, 16, 39; 3, 24, 51; id. S. 1, 1, 61; id. Ep. 1, 1, 33; Ov. M. 8, 74; 9, 734; Sil. 4, 99; and personified in all authors; v. the foll.) [cupidus], access. form of cupiditas, desire, wish, longing, eagerness, in a good and (more usu.) in a bad sense (very freq. in the poets and histt., esp. in Sall.; twice in Quint., but in Cic. only as personified).
- I. In gen.
- A. In a good sense: cupido cepit miseram nunc me proloqui, etc. (transl. from Eurip. Med. 57: ἵμερος μ’ ὑπῆλθε, etc.), Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 26, 63 (Trag. Rel. v. 291 Vahl.); cf.: Romulum cupido cepit urbis condendae, Liv. 1, 6, 3: cupido eum ceperat in verticem montis ascendendi, id. 40, 21, 2; and with inf.: cupido incessit Aethiopiam invisere, Curt. 4, 8, 3: aquae, Plaut. Trin. 3, 2, 50; cf.: laticum frugumque, Lucr. 4, 1093: gloriae, Sall. C. 7, 3: aeternitatis perpetuaeque famae, Suet. Ner. 55: lucis, Quint. 6, prooem. § 13: placendi, id. 10, 7, 17 al.
- 2. Trop., of things: res medii cuppedine victae, overcome by their tendency to a centre, Lucr. 1, 1082.
- B. In a bad sense, desire, passion, lust, greed.
- (α) With gen.: honorum caeca (with avarities), Lucr. 3, 59; cf. honoris, Sall. C. 3, 5: mala vitaï, Lucr. 3, 1077: immitis uvae (i. e. virginis immaturae), Hor. C. 2, 5, 9: praedae caeca, Ov. M. 3, 620: intempestiva concubitūs, id. ib. 10, 689; cf. Veneris, id. ib. 14, 634 et saep.: difficilia faciundi, Sall. J. 93, 3: ejus (oppidi) potiundi, id. ib. 89, 6: quarum (rerum) inmodica cupido inter mortales est, Liv. 6, 35, 6: populos ad cupidinem novae fortunae erigere, id. 21, 19, 7.
In plur.: malae dominationis cupidinibus flagrans, Tac. A. 13, 2.
- (β) Absol.: homines cupidine caeci, Lucr. 4, 1153; so id. 4, 1090: cuppedinis acres curae, id. 5, 45; Hor. C. 2, 16, 15 et saep.: femineus, Ov. M. 9, 734; cf. muliebris, Tac. A. 4, 39.
In plur., Hor. S. 1, 2, 111; 2, 7, 85; Tac. A. 3, 52: eo provectas Romanorum cupidines, ut non corpora, ne senectam quidam aut virginitatem inpollutam relinquant, id. ib. 14, 35.
- II. In partic.
- A. The desire that springs from love, desire, love: differor Cupidine ejus, Plaut. Poen. 1, 1, 29; cf.: visae virginis, Ov. M. 13, 906; Plaut. Am. 2, 2, 210; cf. id. Poen. 1, 1, 68.
In plur.: me, Contactum nullis ante cupidinibus, Prop. 1, 1, 2.
Hence,
- 2. Personified: Cŭpīdo, ĭnis, m., the god of love, Cupid, son of Venus, Cic. N. D. 3, 23, 58 sq.; Prop. 2, 14, 5 (3, 18, 21); Ov. M. 1, 453; 5, 366 et saep.; Hor. C. 1, 2, 34; 2, 8, 14 al.; in the form CVPEDO, Inscr. Orell. 1367.
In plur.: mater saeva Cupidinum, Hor. C. 1, 19, 1 Orell. ad loc.; 4, 1, 5 al.; cf. of sculptured figures: exstant caelati scyphi … Myos in eādem aede Silenos et Cupidines, Plin. 33, 12, 55, § 155; 36, 5, 4, § 41.
Hence,
- (β) Cŭpīdĭnĕus, a, um, adj., of or belonging to Cupid (poet.): tela, Ov. Tr. 4, 10, 65: sagittae, id. R. Am. 157.
Transf., lovely, charming ( = formosus), Mart. 7, 87, 9.
- B. In animals, the sexual impulse: equina, Col. 6, 27, 3: equi cupidine sollicitati, id. 6, 27, 8.
- C. (Cf. cupidus, II. A. 2., and cupiditas, II. B. 1.) Avarice, covetousness: Narcissum incusat cupidinis ac praedarum, Tac. A. 12, 57; in plur., id. H. 1, 66.
- * 2. Personified: Cupido sordidus, sordid Avarice, Hor. C. 2, 16, 15.
cŭpĭdus, a, um, adj. [cupio], longing, desiring, desirous, eager, in a good and bad sense, wishing, loving, fond, etc. (very freq. and class.); constr. with gen., abl., inf., in, or absol.
- I. In a good sense.
- 1. Of persons.
- (α) With gen.: ejus videndi cupidus, Ter. Hec. 3, 3, 12; so, huc redeundi, abeundi a milite, Vosque hic videndi, id. ib. 1, 2, 16: redeundi domum, id. ib. 3, 1, 3: bellandi, Caes. B. G. 1, 2: te audiendi, Cic. de Or. 2, 4, 16: valde spectandi, id. ib. 1, 35, 162: satis faciendi rei publicae, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 1 et saep.: vitae, Lucr. 6, 1238; Cic. Fam. 14, 4, 1: mortis, Hor. S. 2, 2, 98: liberorum, Quint. 4, 2, 42: sententiarum, id. 5, 13, 31: pacis, Hor. S. 2, 1, 44 et saep.
Comp.: contentionis quam veritatis, Cic. de Or. 1, 11, 47.
Sup.: litterarum, Nep. Cato, 3, 1: nostri, Cic. de Or. 1, 22, 104.
- (β) With inf.: attingere, Prop. 1, 19, 9: moriri, Ov. M. 14, 215.
- * (γ) With in and abl.: cupidus in perspiciendā cognoscendāque rerum naturā, Cic. Off. 1, 43, 154.
- (δ) Absol.: si quicquam cupido optantique obtigit, Cat. 107, 1: cupidum vires Deficiunt, Hor. S. 2, 1, 12.
- 2. Of things: equorum Vis cupida, Lucr. 2, 265.
- II. In a bad sense, passionately desiring or longing for, eager, greedy, lustful, passionate.
- A. In gen.
- 1. Of persons.
- (α) With gen.: auri, Plaut. Poen. 1, 1, 51; cf. pecuniae, Cic. Verr. 1, 3, 8: damni, Plaut. Ps. 4, 7, 34: vini, id. ib. 1, 2, 50 (not vino, v. Ritschl ad h. l.): rerum novarum, imperii, Caes. B. G. 5, 6; cf.: rerum novarum, id. ib. 1, 18: cujuscumque motūs novi, Tac. H. 1, 80; and: nullius rei nisi imperii, Nep. Reg. 2, 2: laedendi, Quint. 5, 7, 16: maledicendi, id. 6, 2, 16 et saep.
- (β) Absol.: cupidos moderatis anteferre, Cic. Font. 14, 32 (10, 22): non esse mirandum, qui in illā re turpis aut cupidus aut petulans fuerit, hāc quoque in re eum deliquisse, id. Inv. 2, 10, 33: emit homo cupidus (for which, just before, cupiditate incensus), eager to purchase, id. Off. 3, 14, 59: stultus cupidusque, Hor. Ep. 1, 2, 24: cupidusque et amata relinquere pernix, id. A. P. 165 al.
- 2. Of things: cor, Lucr. 4, 1138; Prop. 1, 8, 29; Hor. C. 3, 14, 26 al.
- B. In partic.
- 1. Longing from love, pining, languishing for, loving.
- a. Of persons: neu me cupidum eo (sc. ad uxorem ducendam) impulisset, Ter. Phorm. 1, 3, 6: maritus, Cat. 64, 375; Tib. 1, 8, 74; Ov. M. 4, 679: cupidi nomen amantis habe, id. H. 3, 26.
- b. Of things: simul ac cupidae mentis satiata libido est, Cat. 64, 147; Ov. M. 11, 63; id. Am. 3, 7, 9 al.
- 2. Desirous of money, avaricious, covetous, Quint. 11, 1, 88: multitudo cupidorum hominum, Cic. Imp. Pomp. 22, 64: homo castus ac non cupidus, id. Sest. 43, 93; Vitr. 1, 1, 7; so in sup., Suet. Vesp. 16.
- 3. Devoted to a party, favoring any one, partial: quaestores vehementer (Verris), Cic. Verr. 2, 2, 4, § 12: cupidi et irati et conjurati testes, id. Font. 10, 21 (6, 11): judices (with infesti, invidentes), Tac. Or. 31; cf. comp.: judex, Cic. Caecin. 3, 8; and auctor, id. Clu. 24, 66.
Hence, cŭ-pĭdē, adv., eagerly, in a good and bad sense, zealously, passionately, vehemently, ardently, warmly, partially, etc. (freq. and class.), Plaut. Stich. 2, 1, 11; Ter. Ad. 2, 2, 1; Cic. Att. 6, 3, 3; id. Rosc. Am. 18, 50; id. Phil. 2, 21, 52; Nep. Arist. 1, 4; Quint. 1, 3, 13; Cat. 63, 2; Hor. Ep. 2, 1, 100 et saep.
Comp., Caes. B. G. 1, 15; 5, 15; Liv. 3, 32, 3 al.
Sup., Caes. B. G. 1, 40; id. B. C. 2, 20; Sall. C. 40, 4 al.