No entries found. Showing closest matches:
auspex, spĭcis, comm. [a contraction of avispex, from avis-spicio], a bird inspector, bird-seer, i. e. one who observes the flight, singing, or feeding of birds, and foretells future events therefrom; an augur, soothsayer, diviner (in a lit. signif. far more rare than augur).
- I. Lit.: latores et auspices legis curiatae, Cic. Att. 2, 7: ego cui timebo Providus auspex, Hor. C. 3, 27, 8.
Of the birds from which auguries were taken: (galli, gallinacei) victoriarum omnium auspices, Plin. 10, 21, 24, § 49.
Since little of importance was done in Rome without consulting the auspices, hence,
- II. Transf.
- A.
- 1. In gen., an author, founder, director, leader, protector, favorer: divis Auspicibus coeptorum operum, Verg. A. 3, 20: Dis equidem auspicibus reor etc., id. ib. 4, 45, and Ov. F. 1, 615: auspice Musā, i. e. under the inspiration of the muse, Hor. Ep. 1, 3, 13: Nil desperandum Teucro duce et auspice Teucro, id. C. 1, 7, 27.
- 2. Esp., as t. t., the person who witnessed the marriage contract, the reception of the marriage portion, took care that the marriage ceremonies were rightly performed, etc., παρανύμφιος: nihil fere quondam majoris rei nisi auspicato ne privatim quidem gerebatur, quod etiam nunc nuptiarum auspices declarant, qui re omissā nomen tantum tenent, Cic. Div. 1, 16, 28; cf. Val. Max. 2, 1, 1; Serv. ad Verg. A. 1, 346; Plaut. Cas. prol. 86: nubit genero socrus nullis auspicibus, nullis auctoribus, etc., Cic. Clu. 5, 14; so Liv. 42, 12, 4: auspicum verba, Tac. A. 11, 27; 15, 37: alicui nubere dote inter auspices consignatā, Suet. Claud. 26; veniet cum signatoribus auspex, Juv. 10, 336 Schol.; Luc. 2, 371 Schol.
In fem., Claud. in Rufin. 1, 1, 83; cf. pronubus; auctor, II. F. 3.; and Smith, Dict. Antiq.
- B. A beginning (post-class.), Eum. Pan. Const. 3; Pacat. Pan. Theod. 3.
- C. Adj., fortunate, favorable, auspicious, lucky (post-class.): clamor, Claud. IV. Cons. Hon. 610: victoria, id. VI. Cons. Hon. 653: purpura, id. Ep. ad Seren. 57.
auspĭcābĭlis, e, adj. [auspicor], of favorable omen, auspicious (post-class.), Arn. 4, p. 131; 7, 3, 237.
auspĭcālis, e, adj. [auspicor], of or pertaining to divination, suitable for auguries, auspicial: pisciculus, Plin. 32, 1, 1, § 4: dies, Mamert. Pan. Maxim. 6.
* Adv.: auspĭ-cālĭter = auspicato, with the appropriate taking of auguries: ponere gromam, Hyg. Limit. Constit. p. 153 Goes.
auspĭcātō, v. auspicor fin.
1. auspĭcātus, a, um, Part. and P. a., v. auspicor.
2. auspĭcātus, ūs, m. [auspicor], the taking of auspices, augury: Pici in auspicatu magni, Plin. 10, 18, 20, § 40 (on Cic. Rep. 2, 29, 51, v. Moser).
auspĭcĭum, ii, n. [auspex], divination by observing the flight of birds, augury from birds, auspices (cf. augurium).
- I.
- A. Lit.: auspicia avium, Plin. 7, 56, 57, § 203 (as if overlooking the origin of auspicium): praetor auspicat auspicium prosperum, Naev. ap. Non. p. 468, 28: Dant (Romulus et Remus) operam simul auspicio augurioque etc., Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 81 sq. Vahl.: pullarium in auspicium mittit, Liv. 10, 40, 2: ab auspicio bono proficisci, of marriage, Cat. 45, 19 Ellis (cf. auspex, II. A. 2.) et saep.; cf. the class. passages, Cic. Div. 1, 47 sq.; 2, 34 sq.; Liv. 6, 41, 4 sq.
So auspicium habere, to have the right of taking auspices (which, in the performance of civil duties, was possessed by all magistrates, but, in time of war, only by the commander-in-chief): omnes magistratus auspicium judiciumque habento, Cic. Leg. 3, 3, 10: quod nemo plebeius auspicia haberet, Liv. 4, 6, 2.
Of the commander-in-chief: expugnatum oppidumst Imperio atque auspicio mei eri Amphitruonis, Plaut. Am. 1, 1, 37: Ut gesserit rem publicam ductu, imperio, auspicio suo, id. ib. 1, 1, 41; 2, 2, 25: qui ductu auspicioque ejus res prospere gesserant, Liv. 5, 46, 6; 8, 31, 1; 10, 7, 7; 41, 28, 1 al.; 21, 40, 3: recepta signa ductu Germanici, auspiciis Tiberii, Tac. A. 2, 41: Septentrionalis oceanus navigatus est auspiciis divi Augusti, Plin. 2, 67, 67, § 167: alia ductu meo, alia imperio auspicioque perdomui, Curt. 6, 3, 2: domuit partim ductu partim auspiciis suis Cantabriam, etc., Suet. Aug. 21 Ruhnk.
And so absol.: vates rege vatis habenas, Auspicio felix totus ut annus eat (sc. tuo), Ov. F. 1, 26 Merk.
Hence for the chief command, guidance: tuis auspiciis totum confecta duella per orbem, Hor. Ep. 2, 1, 254 Schmid: Illius auspiciis obsessae moenia pacem Victa petent Mutinae, Ov. M. 15, 822.
And, in gen., right, power, inclination, will: Me si fata meis paterentur ducere vitam Auspiciis et sponte meā componere curas, etc., Verg. A. 4, 341: Communem hunc ergo populum paribusque regamus Auspiciis, id. ib. 4, 103 (aequali potestate, Serv.).
- B. Transf., in gen., a sign, omen, a divine premonition or token: Liquido exeo auspicio foras, Avi sinistrā, Plaut. Ep. 2, 2, 2; so id. Ps. 2, 4, 72: optimum, id. Stich. 3, 2, 6: dicere ausus est optimis auspiciis ea geri, Cic. Sen. 4, 11: quae contra rem publicam ferrentur, contra auspicia ferri, id. ib.: melius, Plaut. Men. 5, 9, 88: vanum, Prop. 1, 3, 28: infaustum, Verg. A. 11, 347: felix, Just. 1, 10 al.
So, auspicium facere, of things which give signs, tokens, omens: augurium haec (mustela) facit, Plaut. Stich. 3, 2, 10: cur aliis a laevā, aliis a dexterā datum est avibus, ut ratum auspicium facere possint? Cic. Div. 2, 38, 80: circa summum culmen hominis auspicium fecisse, Liv. 1, 34, 9.
Poet.: cui (diviti) si vitiosa libido Fecerit auspicium, gave him a token (viz. for changing), urged him to a new decision, Hor, Ep. 1, 1, 86.
- II. Trop., = initium, a beginning (cf. auspicor, II., and auspex, II. B.): auspicia belli a parricidio incipientes, Just. 26, 2, 2: auspicia regni a parricidio coepit, id. 27, 1.
auspĭco, āre, v. auspicor fin.
auspĭcor, ātus, 1, v. dep. [from auspex, as auguror from augur], to take the auspices.
- I. Lit.
- A. In gen.: (Gracchus) cum pomerium transiret, auspicari esset oblitus, Cic. N. D. 2, 4, 11: tripudio auspicari, id. Div. 1, 35, 77; 2, 36, 77: Fabio auspicanti aves non addixere, Liv. 27, 16, 15; 4, 6, 3; 6, 41, 5 sq. al.
- B. Esp., aliquid or absol., also with inf., to make a beginning, for the sake of a good omen, to begin, enter upon (first freq. after the Aug. per.): ipsis Kal. Januariis auspicandi causā omne genus operis instaurant, Col. 11, 2, 98: auspicandi gratiā tribunal ingredi, Tac. A. 4, 36: non auspicandi causā, sed studendi, Plin. Ep. 3, 5, 8: auspicatus est et jurisdictionem, Suet. Ner. 7: auspicabar in Virginem (aquam) desilire, Sen. Ep. 83, 5.
- II. In gen., to begin, enter upon a thing: auspicari culturarum officia, Col. 11, 2, 3; 3, 1, 1: homo a suppliciis vitam auspicatur, Plin. 7, prooem. § 3: militiam, Suet. Aug. 38: cantare, id. Ner. 22.
Trop.: senatorium per militiam auspicantes gradum, attaining, receiving it through military services, Sen. Ep. 47, 10.
Note:
- a. Act. access. form auspĭco, āre, to take the auspices: praetor advenit, auspicat auspicium prosperum, Naev. 4, 2 (Non. p 468, 28): (magistratus) publicae [rei] cum auspicant, Caecil. ap. Non. l. l. (Com. Rel. p. 66 Rib.): auspicetis: cras est communis dies, Atta, ib. (Com. Rel. p. 161 Rib.): Non hodie isti rei auspicavi, Plaut. Rud. 3, 4, 12: mustelam, to receive, accept as an augury, id. Stich. 3, 2, 46: super aliquā re, Gell. 3, 2.
- b. Pass.
- (α) Abl. absol.: auspĭcātō, after taking the auspices: Romulus non solum auspicato urbem condidisse, sed ipse etiam optimus augur fuisse traditur, Cic. Div. 1, 2, 3: Nihil fere quondam majoris rei nisi auspicato ne privatim quidem gerebatur, id. ib. 1, 16, 28: qui et consul rogari et augur et auspicato, id. N. D. 2, 4, 11; id. Div. 2, 36, 72; 2, 36, 77: plebeius magistratus nullus auspicato creatur, Liv. 6, 41, 5 sq.; 5, 38; 1, 36; 28, 28: Hunc (senatum) auspicato a parente et conditore urbis nostrae institutum, Tac. H. 1, 84; 3, 72 al.
- (β) auspĭcātus, a, um, part., consecrated by auguries: auspicato in loco, Cic. Rab. Perd. 4: non auspicatos contudit impetus Nostros, Hor. C. 3, 6, 10: auspicata comitia, Liv. 26, 2, 2 al.
- (γ) Acc. to auspicor, II., begun: in bello male auspicato, Just. 4, 5.
- (δ) auspĭcātus, a, um, as P. a., fortunate, favorable, lucky, prosperous, auspicious: cum Liviam auspicatis rei publicae ominibus duxisset uxorem, Vell. 2, 79, 2.
Comp.: Venus auspicatior, Cat. 45, 26: arbor, Plin. 13, 22, 38, § 118.
Sup.: auspicatissimum exordium, Quint. 10, 1, 85; Plin. Ep. 10, 28, 2: initium, Tac. G. 11.
Adv.: auspĭcātō, under a good omen, auspiciously: ut ingrediare auspicato, at a for tunate moment, in a lucky hour, Plaut. Pers. 4, 4, 57: Haud auspicato huc me appuli, Ter. And. 4, 5, 12: qui auspicato a Chelidone surrexisset, Cic. Verr. 1, 40, 144.
Comp. auspicatius: auspicatius mutare nomen, Plin. 3, 11, 16, § 105: gigni, id. 7, 9, 7, § 47.
ospĭcor, āri, an old orthogr. for aus-pĭcor, Quadrig. ap. Diom. p. 378 P.