Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

audĕo, ausus, 2, v. a. and n. (perf. ausi = ausus sum, Cato ap. Prisc. p. 868 P.; hence freq. in the poets, and prose writers modelled after them, subj. sync. ausim, Plaut. Poen. 5, 6, 21; Ter. Eun. 5, 2, 45; 5, 2, 65; Lucr. 2, 178; 5, 196; Verg. E. 3, 32; id. G. 2, 289; Tib. 4, 1, 193; Prop. 2, 5, 24; 3, 12, 21; Ov. Am. 2, 4, 1; Stat. Th. 1, 18; 3, 165; id. Achill. 2, 266; Liv. praef. 1; Plin. Ep. 4, 4 fin.; Tac. Agr. 43: ausis, Att. ap. Non. p. 4, 62; Lucr. 2, 982; 4, 508; 5, 730; 6, 412; cf. Paul. ex Fest. p. 27 Müll.: ausit, Cat. 61, 65; 61, 70; 61, 75; 66, 28; Ov. M. 6, 466; Stat. Th. 12, 101; id. Achill. 1, 544; Liv. 5, 3 fin.: * ausint, Stat. Th. 11, 126; cf. Prisc l. l.; Struve, p. 175 sq.; Ramsh. Gr. p. 140; Neue, Formenl. II. pp. 333 sq., 542, 547 sq. al.) [acc. to Pott, for avideo from avidus, pr. to be eager about something, to have spirit or courage for it; v. 1. aveo], to venture, to venture to do, to dare; to be bold, courageous (with the idea of courage, boldness; while conari designates a mere attempt, an undertaking; syn.: conor, molior); constr. with acc., inf., quin, in with acc. or abl., and absol.

        1. (α) With acc. (mostly in poets and histt., esp. in Tac.): Quā audaciā tantum facinus audet? Ter. Eun. 5, 4, 37; so, ut pessimum facinus auderent, Tac. H. 1, 28; 2, 85; Suet. Calig. 49: quid domini faciant, audent cum talia furesl Verg. E. 3, 16: ausum talia deposcunt, Ov. M. 1, 199; 13, 244: capitalem fraudem ausi, Liv. 23, 14; 3, 2; 26, 40; Vell. 2, 24, 5: erant qui id flagitium formidine auderent, Tac. A. 1, 69: ausuros nocturnam castrorum oppugnationem, id. ib. 2, 12; 4, 49; 11, 9; 12, 28; 14, 25; id. H. 1, 48; 2, 25; 2, 69; 4, 15 al.: ad audendum aliquid concitāsset, nisi etc., Suet. Caes. 8; 19; id. Tib. 37; id. Tit. 8; Just. 5, 9 al.; hence also pass.: multa dolo, pleraque per vim audebantur, Liv. 39, 8 fin.: auderi adversus aliquem dimicare, Nep. Milt. 4 fin.: agenda res est audendaque, Liv. 35, 35, 6; Vell. 2, 56 fin.: patroni necem, Suet. Dom. 14.
          Also ausus, a, um, pass., Tac. A. 3, 67 fin.
        2. (β) With inf. (the usual constr.; freq. both in prose and poetry): etiam audes meā revorti gratiā? Plaut. Men. 4, 3, 23: Ecquid audes de tuo istuc addere? do you undertake, venture upon? id. ib. 1, 2, 40: commovere me miser non audeo, I venture not to stir, id. Truc. 4, 3, 44: Neque tibi quicquam dare ausim, Ter. Eun. 5, 2, 65: nil jam muttire audeo, id. And. 3, 2, 25; 3, 5, 7; id. Heaut. 5, 1, 80; id. Phorm. 5, 1, 31: hoc ex ipsis caeli rationibus ausim confirmare, Lucr. 5, 196: auderent credere gentes, id. 2, 1036; 1, 68; by poet. license transf. to things: Vitigeni latices in aquaï fontibus audent Misceri, the juice from the vine ventures boldly to intermingle with the water, id. 6, 1072: Mithridates tantum victus efficere potuit, quantum incolumis numquam est ausus optare, Cic. Imp. Pomp. 9, 25: imperatorem deposcere, id. ib. 5, 12: ut de Ligarii (facto) non audeam confiteril id. Lig. 3, 8: audeo dicere, I dare say, venture to assert, = τολμῶ λέγειν, Cic. Fin. 5, 28, 84 et saep.: qui pulsi loco cedere ausi erant, Sall. C. 9, 4; 20, 3: quem tu praeponere no bis Audes, Cat. 81, 6: refrenare licentiam, Hor. C. 3, 24, 28: vana contemnere, Liv. 9, 17, 9: mensuram prodere ausos, Plin. 2, 1, 1, § 3 al.: non sunt ausi persequi recedentes, Vulg. Gen. 35, 5; 44, 26; ib. Job, 29, 22; 37, 24; ib. Matt. 22, 46; ib. Act. 5, 13; ib. Rom. 5, 7 et persaepe.
        3. * (γ) With quin: ut non audeam, quin promam omnia, Plaut. As. 1, 1, 11.
        4. (δ) With in with acc. or abl. (eccl. Lat.): Rogo vos ne praesens audeam in quosdam (Gr. ἐπί τινας), Vulg. 2 Cor. 10, 2: In quo quis audet, audeo et ego (Gr. [?E)N W = ( ?]), ib. 2 Cor. 11, 21.
          (ε) Absol.: (Romani) audendomagni facti, Sall. H. Fragm. 4 (n. 12 fin. Gerl.): Nec nunc illi, quia audent, sed quia necesse est, pugnaturi sunt, Liv. 21, 40, 7: in ejus modi consiliis periculosius esse deprehendi quam audere, Tac. Agr. 15 fin.: duo itinera audendi (esse), seu mallet statim arma, seu etc., id. H. 4, 49: auctor ego audendi, Verg. A. 12, 159: Nam spirat tragicum satis et feliciter audet, Hor. Ep. 2, 1, 166.
          With an object to be supplied from the context: hos vero novos magistros nihil intellegebam posse docere, nisi ut auderent (sc. dicere, orationes habere, etc.), Cic. de Or. 3, 24, 94; Quint. 10, 1, 33 Frotsch.; 1, 5, 72: Judaei sub ipsos muros struxere aciem, rebus secundis longius ausuri (sc. progredi, to advance further), Tac. H. 5, 11: 2, 25, cf. Verg. A. 2, 347.
          Hence, P. a.,
    1. 1. audens, entis, daring, bold, intrepid, courageous; mostly in a good sense (poet. or in post-Aug prose): tu ne cede malis, sed contra audentior ito, Verg. A. 6, 95: audentes deus ipse juvat, Ov. M. 10, 586; so id. A. A. 1, 608; id. F. 2, 782: spes audentior, Val. Fl. 4, 284: nil gravius audenti quam ignavo patiendum esse, Tac. A. 14, 58; id. H. 2, 2 audentissimi cujusque procursu. id. Agr. 33; id. Or. 14 al.
      Adv.: audenter, boldly, fearlessly, rashly: liceat audenter dicere,
      Vulg Act. 2, 29; Dig. 28, 2, 29 fin.
      Comp.: audentius jam onerat Sejanum, Tac. A. 4, 68 progressus, id. ib. 13, 40: circumsistere, id. H. 2, 78: inrupere, id. ib. 1, 79: agere fortius et audentius, id. Or 18.
      Sup prob not in use.
    2. 2. ausus, a, um, ventured, attempted, undertaken, hence subst.: au-sum, i, n., a daring attempt, a venture, an undertaking, enterprise (poet. or in postAug. prose; acc. to Serv. ad Verg. A. 12, 351, perh. not before Verg.): At tibi pro scelere, exclamat, pro talibus ausis, Verg. A. 2, 535; 12, 351: fortia ausa, id. ib. 9, 281: ingentibus annuat ausis, Ov. M. 7, 178; 2, 328; 11, 12; 9, 621; 10, 460; 11, 242; id. H. 14, 49 al.; Stat. Th. 4, 368: ausum improbum, Plin. 2, 108, 112, § 147.

Aurēlĭus (Ausēlĭus, Paul. ex Fest. p. 23 Müll.), a, um, adj.

  1. I.
    1. A. A Roman nomen, e. g. M. Aurelius Antoninus, L. Aurelius Cotta; hence,
    2. B. Esp.
      1. 1. Aurelia Via, the Aurelian Way, made by a certain Aurelius, otherwise unknown; it consisted of two parts: VETVS ET NOVA, Inscr. Orell. 3307; the former ran from the Porta Janiculensis (now Porta di S. Pancrazio) of the northern coast to Pisa, later to Arelate; the latter was a small branch which led from the Porta Aurelia (now Castel S. Angelo) four thousand paces, to the former The via vetus Cicero mentions in Cat. 2, 4, 6; Phil. 12, 9.
      2. 2. Aurelia lex.
          1. (α) Judiciaria, of the prœtor L. Aurelius Cotta (A. U. C. 684), acc. to which the Senatores, Equites, and Tribuni aerarii were invested with judicial power, Cic. Phil. 1, 8, 19 sq.; Vell. 2, 32; Ascon. ad Div. in Caecil. 3.
          2. (β) De ambitu, of unknown origin, Cic. ad Q. Fr. 1, 3 fin.
      3. 3. Forum Aurelium, a town in Etruria, on the Via Aurelia, near the present village Castellacio, Cic. Cat. 1, 9, 24; cf. Mann. Ital. I. p. 370.
      4. 4. Aurelium tribunal, in the forum, of unknown origin (perh, made by L. Aurelius Cotta), Cic. Sest. 15; id. ad Quir. 5, 14; also called Gradus Aurelii, id. Clu. 34, 93; id. Fl. 28.
  2. II. Sextus Aurelius Victor, a Roman historian of the fourth century; cf. Bähr, Lit. Gesch. p. 342 sq.; Teuffel, Rom. Lit. § 408.

aurum (Sab. ausum, Paul. ex Fest. p. 9 Müll.; vulg. Lat., ōrum, ib. p. 183; cf. Ital. and Span. oro and Fr. or), i, n. [v. aes].

  1. I. Gold; as a mineral, v. Plin. 33, 4, 21, § 66 sqq.: auri venas invenire, Cic. N. D. 2, 60, 151: venas auri sequi, Lucr. 6, 808; Tac. G. 5: aurum igni perspicere, Cic. Fam. 9, 16: eruere terrā, Ov. Am. 3, 8, 53: auri fodina, Plin. 33, 4, 21, § 78; Vulg. Gen. 2, 11; ib. 2 Par. 2, 7; ib. Matt. 2, 11; Naev. ap. Serv. ad Verg. A. 2, 797: ex auro vestis, id. 2, 22 (ap. Isid. Orig. 19, 22, 20) et saep.
    Provv.: montes auri polliceri, to promise mountains of gold, Ter. Phorm. 1, 2, 18: carius auro, more precious than gold, Cat. 107, 3 (cf.: κρεισσονα χρυσοῦ, Aesch. Choëph. 372; χρυσοῦ χρυσότερα, Sapph. Fr. 122. Ellis).
  2. II. Meton.
    1. A. Things made of gold, an ornament of gold, a golden vessel, utensil, etc.: Nec domus argento fulget nec auro renidet, gold plate, Lucr. 2, 27. So,
      1. 1. A golden goblet: et pleno se proluit auro, Verg. A. 1, 739: Regales epulae mensis et Bacchus in auro Ponitur, Ov. M. 6, 488: tibi non committitur aurum, Juv. 5, 39; 10, 27; Stat. Th. 5, 188; and in the hendiadys: pateris libamus et auro = pateris aureis, Verg. G. 2, 192.
      2. 2. A golden chain, buckle, clasp, necklace, jewelry: Oneratas veste atque auro, Ter. Heaut. 3, 1, 43: Donec eum conjunx fatale poposcerit aurum, Ov. M. 9, 411; 14, 394.
      3. 3. A gold ring: Ventilet aestivum digitis sudantibus aurum, Juv. 1, 28.
      4. 4. A golden bit: fulvum mandunt sub dentibus aurum, Verg. A. 7, 279; 5, 817.
      5. 5. The golden fleece: auro Heros Aesonius potitur, Ov. M. 7, 155.
      6. 6. A golden hairband, κρωβύλος: crines nodantur in aurum, Verg. A. 4, 138 Serv.
      7. 7. Esp. freq., gold as coined money: si quis illam invenerit Aulam onustam auri, Plaut. Aul. 4, 2, 4: De Caelio vide, quaeso, ne quae lacuna sit in auro, Cic. Att. 12, 6, 1: Aurum omnes victā jam pietate colunt, Prop. 4, 12, 48 sq.: quid non mortalia pectora cogis Auri sacra fames? Verg. A. 3, 56; cf. Plin. 37, 1, 3, § 6; so Hor. C. 2, 16, 8; 2, 18, 36; 3, 16, 9; id. S. 2, 2, 25; 2, 3, 109; 2, 3, 142; id. Ep. 2, 2, 179; Vulg. Matt. 10, 9; ib. Act. 3, 6 et saep.
    2. B. The color or lustre of gold, the gleam or brightness of gold, Ov. M. 9, 689: anguis cristis praesignis et auro (hendiadys, for cristis aureis), id. ib. 3, 32: saevo cum nox accenditur auro, Val. Fl. 5, 369 (i. e. mala portendente splendore, Wagn.); so, fulgor auri, of the face, Cat. 64, 100, ubi v. Ellis.
    3. C. The Golden Age: redeant in aurum Tempora priscum, Hor. C. 4, 2, 39: subiit argentea proles, Auro deterior, Ov. M. 1, 115; 15, 260.

auscŭlāri and auscŭlum, v. osculor and osculum.

auscultātĭo, ōnis, f. [ausculto].

  1. I. A listening, attending to: auscultatio et publicorum secretorumque inquisitio, Sen. Tranq. 12.
  2. II. An obeying: Quid mihi scelesto tibi erat auscultatio? Plaut. Rud. 2, 6, 18.

auscultātor, ōris, m. [ausculto].

  1. I. A hearer, listener, * Cic. Part. Or. 3, 10.
  2. II. One who obeys: mandati, App. M. 7, p. 195, 1.

auscultātus, ūs, m. [ausculto], a hearing, listening: auscultatu, App. M. 6, p. 178, 21: auscultatibus, Fulg. Cont. Verg. p. 142.

ausculto, āvi, ātum, 1, v. freq. [perh. a union of two roots, that of audio, auris ausis, and of the Sanscr. çru = to hear; v. Bopp, Gloss. p. 396 b.], to hear any person or thing with attention, to listen to, give ear to, ἀκροᾶσθαι (cf. audio init.; in the anteclass. per. freq., but not in Lucr.; in the class. per. rare).

  1. I. In gen.: Ita est cupidus orationis, ut conducat qui auscultet, Cato ap. Gell. 1, 15, 9: ausculto atque animum adverto sedulo, Plaut. Stich. 4, 1, 40: In rem quod sit praevortaris quam re advorsā animo auscultes, id. Ps. 1, 3, 8; id. Trin. 3, 3, 50; id. Truc. 2, 4, 46: nimis eum ausculto libens, id. Poen. 4, 2, 19; id. Aul. 3, 5, 22: Ausculta paucis, nisi molestumst, Ter. Ad. 5, 3, 20; id. And. 3, 3, 4 and 5: jam scies: Ausculta, id. Phorm. 5, 8 (9), 7: illos ausculto lubens, Afran. ap Non. p. 246, 15: Nec populum auscultare, * Cat. 67, 39: sermonem, Vulg. Gen. 4, 23: verba, ib. Tob. 9, 1: aures diligenter auscultabunt, ib. Isa, 32, 3.
  2. II. Esp
    1. A. To listen to something believingly, to give credit to, etc.
        1. a. With acc.: crimina, Plaut. Ps. 1, 5, 12.
        2. b. With dat. of pers.: cui auscultabant, gave heed, Vulg. Act. 8, 10.
    2. B. To listen in secret to something, to overhear: quid habeat sermonis, auscultabo, Plaut. Poen. 4, 1, 6: omnia ego istaec auscultavi ab ostio, id. Merc. 2, 4, 9.
    3. C. Of servants, to attend or wait at the door, as in Gr. ὑπακούειν: ad fores auscultato atque serva has aedīs, Plaut. Truc. 1, 2, 1: jam dudum ausculto et cupiens tibi dicere servus Pauca, reformido, * Hor. S. 2, 7, 1 Heind.
    4. D. Alicui or absol., to hear obediently, to obey, heed (cf. audio): hi auscultare dicuntur, qui auditis parent, Varr. L. L. 6, § 83 Müll.: auscultare est obsequi: audire ignoti quod imperant soleo, non auscultare, Non. p. 246, 9 sq.: magis audiendum quam auscultandum censeo, Pac. ap. Cic. Div. 1, 57, 131: Age nunc vincito me auscultato filio, Plaut. Bacch. 4, 8, 14: Qui mi auscultabunt, id. As. 1, 1, 50; id. Curc. 2, 1, 8; id. Most. 3, 1, 58; 3, 1, 99; id. Mil. 2, 6, 16; id. Ps. 1, 5, 38; id. Poen. 1, 1, 69; 1, 2, 98; id. Rud. 2, 6, 56; 3, 3, 32; id. Stich. 1, 2, 89: seni auscultare, Ter. And. 1, 3, 4: vin tu homini stulto mi auscultare? id. Heaut. 3, 3, 24; id. Ad. 3, 3, 66; 5, 8, 12: mihi ausculta: vide, ne tibi desis, * Cic. Rosc. Am. 36, 104.
      With acc.: nisi me auscultas, Plaut. Trin. 3, 2, 36 (we should perhaps here, in accordance with the general idiom, read mi; so Ritschl).
      In pass. impers.: De. Ad portum ne bitas, dico jam tibi. Ch. Auscultabitur, you shall be obeyed, it shall be done, Plaut. Merc. 2, 3, 127.
      Note: It is difficult to believe, in the verse of Afranius, videt ludos, hinc auscultavi procul, that auscultare is equivalent to videre, spectare, acc. to Non. p. 246, 16.

Ausēlĭus, v. Aurelius.

Auser, ĕris (Ausar, Rutil. Itin. 1, 566), m., = Αὐσαρ (Strabo), a tributary stream of the river Arno, in Etruria, near Lucca, now Serchio, Plin. 3, 5, 8, § 50; cf. Mann. Ital. I. p. 350.

Ausētānus, a, um, adj., of or pertaining to the city Ausa, in Hispania Tarraconensis: ager, Liv. 29, 2, 2.
Hence, Ausē-tāni, ōrum, m., the Ausetani, Caes B. C. 1, 60; Liv. 21, 23, 2; 21, 61, 8; Plin. 3, 3, 4, § 22; cf. Mann. Hispan. p. 404.

ausim, v. audeo init.

Auson, ŏnis, v. Ausones, II. E.

Ausŏna, ae, f., an ancient town of the Ausones, near Minturnœ, Liv. 9, 25, 4.

Ausŏnes, um, m., = Αὔσονες [prob. of the same root as Oscus or Opicus, Buttm. and Donald.].

  1. I. The Ausonians, a very ancient, perhaps Greek, name of the primitive inhabitants of Middle and Lower Italy; of the same import prob. with Aurunci (Aurunici, Auruni = Ausuni, Ausones), Opici, and Osei: cf. Paul. ex Fest. s. v. Ausoniam, p. 18 Müll.; Arist. ap. Polyb. 7, 10; Serv. ad Verg. A. 7, 727; Nieb. Rom. Gesch. 1, p. 71 sq.; Wachsmuth, Röm. Gesch. p. 65 sq.
    Poet., the general name for the inhabitants of Italy, Stat. S. 4, 5, 37.
    Hence,
  2. II. Derivv.
    1. A. Ausŏnĭa, ae, f., = Αὐσονία, the country of the Ausonians, Ausonia, Lower Italy, Ov. M. 14, 7; 15, 647; and poet. for Italy, Verg. A. 10, 54; Ov. F. 4, 290 et saep.
    2. B. Ausŏnĭus, a, um, adj.
      1. 1. Ausonian: mare, on the southern coast of Italy, between the Iapygian Peninsula and the Sicilian Straits, Plin. 3, 10, 15, § 95; 14, 6, 8, § 69; cf. Mann. Ital. I. p. 13 sq.
      2. 2. In the poets, Italian, Latin, Roman: terra, Verg. A. 4, 349: Thybris, id. ib. 5, 83: coloni, id. G. 2, 385: urbes, Hor. C. 4, 4, 56: montes, Ov. F. 1, 542: humus, Italy, id. ib. 5, 658: Pelorum, id. M. 5, 350 (quod in Italiam vergens, Mel. 2, 7, 15): imperium, Roman, id. P. 2, 2, 72: os, Ausonian lips, i. e. the Roman language, Mart. 9, 87: aula, the imperial court, id. 9, 92.
        Subst.: Ausŏnĭi, ōrum, m., = Ausones, the Ausonians, or, poet., the inhabitants of Italy, Verg. A. 12, 834.
    3. C. Ausŏnĭdae, ārum, m.
        1. a. The inhabitants of Ausonia, Verg. A. 10, 564.
        2. b. Poet., the inhabitants of Italy, Verg. A. 12, 121; Luc. 9, 998.
    4. D. Ausŏnis, ĭdis, adj. f., Ausonian; and poet., Italian: ora, Ov. F. 2, 94: aqua, Sil. 9, 187: matres, Claud. B. Get. 627 al.
    5. E. Auson, ŏnis, m., the mythical progenitor of the Ausonians, son of Ulysses and Calypso, Paul. ex Fest. s. v. Ausoniam, p. 18 Müll.; Serv. ad Verg. A. 3, 171.
      As adj.: Ausone voce, i. e. Roman, Latin, Avien. Arat. 102.

Ausŏnĭus, ii, m.; Decimus Magnus Ausonius, a distinguished poet, rhetorician, and grammarian of the fourth century, teacher of the emperor Gratian; cf. Bähr, Lit. Gesch. p. 227 sq.; Teuffel, Rom. Lit. § 414.

auspex, spĭcis, comm. [a contraction of avispex, from avis-spicio], a bird inspector, bird-seer, i. e. one who observes the flight, singing, or feeding of birds, and foretells future events therefrom; an augur, soothsayer, diviner (in a lit. signif. far more rare than augur).

  1. I. Lit.: latores et auspices legis curiatae, Cic. Att. 2, 7: ego cui timebo Providus auspex, Hor. C. 3, 27, 8.
    Of the birds from which auguries were taken: (galli, gallinacei) victoriarum omnium auspices, Plin. 10, 21, 24, § 49.
    Since little of importance was done in Rome without consulting the auspices, hence,
  2. II. Transf.
  1. A.
    1. 1. In gen., an author, founder, director, leader, protector, favorer: divis Auspicibus coeptorum operum, Verg. A. 3, 20: Dis equidem auspicibus reor etc., id. ib. 4, 45, and Ov. F. 1, 615: auspice Musā, i. e. under the inspiration of the muse, Hor. Ep. 1, 3, 13: Nil desperandum Teucro duce et auspice Teucro, id. C. 1, 7, 27.
      1. 2. Esp., as t. t., the person who witnessed the marriage contract, the reception of the marriage portion, took care that the marriage ceremonies were rightly performed, etc., παρανύμφιος: nihil fere quondam majoris rei nisi auspicato ne privatim quidem gerebatur, quod etiam nunc nuptiarum auspices declarant, qui re omissā nomen tantum tenent, Cic. Div. 1, 16, 28; cf. Val. Max. 2, 1, 1; Serv. ad Verg. A. 1, 346; Plaut. Cas. prol. 86: nubit genero socrus nullis auspicibus, nullis auctoribus, etc., Cic. Clu. 5, 14; so Liv. 42, 12, 4: auspicum verba, Tac. A. 11, 27; 15, 37: alicui nubere dote inter auspices consignatā, Suet. Claud. 26; veniet cum signatoribus auspex, Juv. 10, 336 Schol.; Luc. 2, 371 Schol.
        In fem., Claud. in Rufin. 1, 1, 83; cf. pronubus; auctor, II. F. 3.; and Smith, Dict. Antiq.
    2. B. A beginning (post-class.), Eum. Pan. Const. 3; Pacat. Pan. Theod. 3.
    3. C. Adj., fortunate, favorable, auspicious, lucky (post-class.): clamor, Claud. IV. Cons. Hon. 610: victoria, id. VI. Cons. Hon. 653: purpura, id. Ep. ad Seren. 57.

auspĭcābĭlis, e, adj. [auspicor], of favorable omen, auspicious (post-class.), Arn. 4, p. 131; 7, 3, 237.

auspĭcālis, e, adj. [auspicor], of or pertaining to divination, suitable for auguries, auspicial: pisciculus, Plin. 32, 1, 1, § 4: dies, Mamert. Pan. Maxim. 6.
* Adv.: auspĭ-cālĭter = auspicato, with the appropriate taking of auguries: ponere gromam, Hyg. Limit. Constit. p. 153 Goes.

auspĭcātō, v. auspicor fin.

1. auspĭcātus, a, um, Part. and P. a., v. auspicor.

2. auspĭcātus, ūs, m. [auspicor], the taking of auspices, augury: Pici in auspicatu magni, Plin. 10, 18, 20, § 40 (on Cic. Rep. 2, 29, 51, v. Moser).

auspĭcĭum, ii, n. [auspex], divination by observing the flight of birds, augury from birds, auspices (cf. augurium).

  1. I.
    1. A. Lit.: auspicia avium, Plin. 7, 56, 57, § 203 (as if overlooking the origin of auspicium): praetor auspicat auspicium prosperum, Naev. ap. Non. p. 468, 28: Dant (Romulus et Remus) operam simul auspicio augurioque etc., Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 81 sq. Vahl.: pullarium in auspicium mittit, Liv. 10, 40, 2: ab auspicio bono proficisci, of marriage, Cat. 45, 19 Ellis (cf. auspex, II. A. 2.) et saep.; cf. the class. passages, Cic. Div. 1, 47 sq.; 2, 34 sq.; Liv. 6, 41, 4 sq.
      So auspicium habere, to have the right of taking auspices (which, in the performance of civil duties, was possessed by all magistrates, but, in time of war, only by the commander-in-chief): omnes magistratus auspicium judiciumque habento, Cic. Leg. 3, 3, 10: quod nemo plebeius auspicia haberet, Liv. 4, 6, 2.
      Of the commander-in-chief: expugnatum oppidumst Imperio atque auspicio mei eri Amphitruonis, Plaut. Am. 1, 1, 37: Ut gesserit rem publicam ductu, imperio, auspicio suo, id. ib. 1, 1, 41; 2, 2, 25: qui ductu auspicioque ejus res prospere gesserant, Liv. 5, 46, 6; 8, 31, 1; 10, 7, 7; 41, 28, 1 al.; 21, 40, 3: recepta signa ductu Germanici, auspiciis Tiberii, Tac. A. 2, 41: Septentrionalis oceanus navigatus est auspiciis divi Augusti, Plin. 2, 67, 67, § 167: alia ductu meo, alia imperio auspicioque perdomui, Curt. 6, 3, 2: domuit partim ductu partim auspiciis suis Cantabriam, etc., Suet. Aug. 21 Ruhnk.
      And so absol.: vates rege vatis habenas, Auspicio felix totus ut annus eat (sc. tuo), Ov. F. 1, 26 Merk.
      Hence for the chief command, guidance: tuis auspiciis totum confecta duella per orbem, Hor. Ep. 2, 1, 254 Schmid: Illius auspiciis obsessae moenia pacem Victa petent Mutinae, Ov. M. 15, 822.
      And, in gen., right, power, inclination, will: Me si fata meis paterentur ducere vitam Auspiciis et sponte meā componere curas, etc., Verg. A. 4, 341: Communem hunc ergo populum paribusque regamus Auspiciis, id. ib. 4, 103 (aequali potestate, Serv.).
    2. B. Transf., in gen., a sign, omen, a divine premonition or token: Liquido exeo auspicio foras, Avi sinistrā, Plaut. Ep. 2, 2, 2; so id. Ps. 2, 4, 72: optimum, id. Stich. 3, 2, 6: dicere ausus est optimis auspiciis ea geri, Cic. Sen. 4, 11: quae contra rem publicam ferrentur, contra auspicia ferri, id. ib.: melius, Plaut. Men. 5, 9, 88: vanum, Prop. 1, 3, 28: infaustum, Verg. A. 11, 347: felix, Just. 1, 10 al.
      So, auspicium facere, of things which give signs, tokens, omens: augurium haec (mustela) facit, Plaut. Stich. 3, 2, 10: cur aliis a laevā, aliis a dexterā datum est avibus, ut ratum auspicium facere possint? Cic. Div. 2, 38, 80: circa summum culmen hominis auspicium fecisse, Liv. 1, 34, 9.
      Poet.: cui (diviti) si vitiosa libido Fecerit auspicium, gave him a token (viz. for changing), urged him to a new decision, Hor, Ep. 1, 1, 86.
  2. II. Trop., = initium, a beginning (cf. auspicor, II., and auspex, II. B.): auspicia belli a parricidio incipientes, Just. 26, 2, 2: auspicia regni a parricidio coepit, id. 27, 1.

auspĭco, āre, v. auspicor fin.

auspĭcor, ātus, 1, v. dep. [from auspex, as auguror from augur], to take the auspices.

  1. I. Lit.
    1. A. In gen.: (Gracchus) cum pomerium transiret, auspicari esset oblitus, Cic. N. D. 2, 4, 11: tripudio auspicari, id. Div. 1, 35, 77; 2, 36, 77: Fabio auspicanti aves non addixere, Liv. 27, 16, 15; 4, 6, 3; 6, 41, 5 sq. al.
    2. B. Esp., aliquid or absol., also with inf., to make a beginning, for the sake of a good omen, to begin, enter upon (first freq. after the Aug. per.): ipsis Kal. Januariis auspicandi causā omne genus operis instaurant, Col. 11, 2, 98: auspicandi gratiā tribunal ingredi, Tac. A. 4, 36: non auspicandi causā, sed studendi, Plin. Ep. 3, 5, 8: auspicatus est et jurisdictionem, Suet. Ner. 7: auspicabar in Virginem (aquam) desilire, Sen. Ep. 83, 5.
  2. II. In gen., to begin, enter upon a thing: auspicari culturarum officia, Col. 11, 2, 3; 3, 1, 1: homo a suppliciis vitam auspicatur, Plin. 7, prooem. § 3: militiam, Suet. Aug. 38: cantare, id. Ner. 22.
    Trop.: senatorium per militiam auspicantes gradum, attaining, receiving it through military services, Sen. Ep. 47, 10.
    Note:
        1. a. Act. access. form auspĭco, āre, to take the auspices: praetor advenit, auspicat auspicium prosperum, Naev. 4, 2 (Non. p 468, 28): (magistratus) publicae [rei] cum auspicant, Caecil. ap. Non. l. l. (Com. Rel. p. 66 Rib.): auspicetis: cras est communis dies, Atta, ib. (Com. Rel. p. 161 Rib.): Non hodie isti rei auspicavi, Plaut. Rud. 3, 4, 12: mustelam, to receive, accept as an augury, id. Stich. 3, 2, 46: super aliquā re, Gell. 3, 2.
        2. b. Pass.
          1. (α) Abl. absol.: auspĭcātō, after taking the auspices: Romulus non solum auspicato urbem condidisse, sed ipse etiam optimus augur fuisse traditur, Cic. Div. 1, 2, 3: Nihil fere quondam majoris rei nisi auspicato ne privatim quidem gerebatur, id. ib. 1, 16, 28: qui et consul rogari et augur et auspicato, id. N. D. 2, 4, 11; id. Div. 2, 36, 72; 2, 36, 77: plebeius magistratus nullus auspicato creatur, Liv. 6, 41, 5 sq.; 5, 38; 1, 36; 28, 28: Hunc (senatum) auspicato a parente et conditore urbis nostrae institutum, Tac. H. 1, 84; 3, 72 al.
          2. (β) auspĭcātus, a, um, part., consecrated by auguries: auspicato in loco, Cic. Rab. Perd. 4: non auspicatos contudit impetus Nostros, Hor. C. 3, 6, 10: auspicata comitia, Liv. 26, 2, 2 al.
          3. (γ) Acc. to auspicor, II., begun: in bello male auspicato, Just. 4, 5.
          4. (δ) auspĭcātus, a, um, as P. a., fortunate, favorable, lucky, prosperous, auspicious: cum Liviam auspicatis rei publicae ominibus duxisset uxorem, Vell. 2, 79, 2.
            Comp.: Venus auspicatior, Cat. 45, 26: arbor, Plin. 13, 22, 38, § 118.
            Sup.: auspicatissimum exordium, Quint. 10, 1, 85; Plin. Ep. 10, 28, 2: initium, Tac. G. 11.
            Adv.: auspĭcātō, under a good omen, auspiciously: ut ingrediare auspicato, at a for tunate moment, in a lucky hour, Plaut. Pers. 4, 4, 57: Haud auspicato huc me appuli, Ter. And. 4, 5, 12: qui auspicato a Chelidone surrexisset, Cic. Verr. 1, 40, 144.
            Comp. auspicatius: auspicatius mutare nomen, Plin. 3, 11, 16, § 105: gigni, id. 7, 9, 7, § 47.

* austellus, i, m. dim. [auster], a gentle south wind, Lucil. ap. Non. p. 98, 22.

1. auster, tri, m. [Sanscr. ush-, to burn; the burning, hot wind], the south wind (opp. aquilo, the north wind).

  1. I. Lit.: auster fulmine pollens, Lucr. 5, 745: validus, id. 1, 899; Hor. Ep. 1, 11, 15: vehemens, Cic. Att. 16, 7: turbidus, Hor. C. 3, 3, 4: nubilus. Prop. 3, 8, 56: umidus, bringing or producing rain, Verg. G. 1, 462; so, pluvius, Ov. M. 1, 66: frigidus, Verg. G. 4, 261, and Prop. 3, 22, 16: hibernus. Tib. 1, 1, 47; Vulg. Cant. 4, 16; ib. Luc. 12, 25 et saep.
  2. II. Meton., the south country, the south: in aquilonis austrive partibus, Cic. Rep. 6, 20, 22; so Varr. L. L. 9, § 25 Müll.; Plin. 2, 9, 6, § 43; Vulg. Exod. 26, 16; ib. Matt. 12, 42.

2. auster = austerus, q. v.

austĕrālis, is, f., a. plant, usually called sisymbrium, App. Herb. 105.

austērē, adv., v. austerus fin.

austērĭtas, ātis, f. [austerus] (perh. not before the Aug. period).

  1. I. Lit.
    1. A. Of taste, harshness, sourness (syn.: acerbitas, tristitia, severitas), Col. 11, 2, 68: vini, Plin. 14, 2, 4, § 24; 14, 6, 8, § 65: caepae, id. 19, 6, 32, § 105: picis, id. 14, 1, 3, § 17; Pall. 1, 35, 11; and in plur., id. 1, 35, 8.
    2. B. Of colors, darkness, dinginess, Plin. 35, 10, 36, § 97; 9, 38, 62, § 134; 35, 10, 36, § 97; 35, 11, 40, § 134.
  2. II. Trop., severity, austerity, rigor: magistri, Quint. 2, 2, 5: qui a te hanc austeritatem exigo, Plin. Ep. 2, 5, 5: cum austeritate imperare, Vulg. Ezech. 34, 4: ex bono esse austeritatem, ib. 2 Macc. 14, 30.

* austērŭlus, a, um, adj. dim. [id.], somewhat harsh; trop.: cratera dialecticae, App. Flor. 20.

austērus, a, um, adj. (auster, Scrib. Comp. 188; sup. austerrimus, Messala, Corv. Progen. Aug. 5), = αὐστηρός.

  1. I.
    1. A. Lit, of taste, harsh, sour, tart (not before the Aug. per.; syn.: acer, acerbus, tristis, severus, molestus): vinum nigrum, Cels. 3, 24: austerior gustus, Col. 12, 12, 2: herba austero sapore, Plin. 25, 5, 20, § 45: vinum austerissimum, Scrib. Comp. 142.
    2. B. Transf.
      1. * 1. Of smell, pungent: balsami sucus: odore austerus, Plin. 12, 25, 54, § 120.
      2. 2. Of color, deep, dark: sunt autem colores austeri aut floridi, Plin. 35, 6, 12, § 30.
        Comp.: (pictor) austerior colore et in austeritate jucundior, Plin. 35, 11, 40, § 134.
  2. II. Trop.
    1. A. Severe, rigid, strict, stern, austere (opp. mol lis, facilis, lenis; scarcely before Cic.): illo austero more ac modo, Cic. Cael. 14, 33; id. de Or. 3, 25, 98: austerior et gravior esse potuisset, id. Pis. 29, 71: Nec gravis austeri poena cavenda viri, Prop. 4, 13, 24: homo austerus es, Vulg. Luc. 19, 21; 19, 22.
      Of discourse, severe, grave, serious: ita sit noLis ornatus et suavis orator, ut suavitatem habeat austeram et solidam, non dulcem atque decoctam (the epithet borrowed from wine), that he may have a severe and solid, not a luscious and effeminate sweetness, Cic. de Or. 3, 26, 103: austera poëmata, Hor. A. P. 342: oratio, Quint. 9, 4, 128 Spald.
      Of style in statuary: genus, Plin. 34, 8, 19, § 66.
    2. B. As the opp. of kind, pleasant, severe, gloomy, sad, troublesome, hard, irksome (so first after the beginning of the Aug. per.): labor, Hor. S. 2, 2, 12: Quaelibet austeras de me ferat urna tabellas, Prop. 5, 11, 49: aeger omnem austeram curationem recusans, Plin. 24, 7, 28, § 43.
      Adv.:

* austērē, acc. to II., rigidly, austerely, severely: agit mecum austere et Stoice Cato, Cic. Mur. 35, 74.
Comp.: cum aliquo austerius agere, * Vulg. 2 Macc. 14, 30.

austrālis, e, adj. [1.auster, II.], southern (syn.: austrinus, meridianus): quae (regio) tum est aquilonia tum australis, Cic N D. 2, 19, 50: cingulus, i. e. the torrid zone, id. Rep. 6, 20, 21: ora, the same, id. Tusc. 1, 28, 68: plaga, Vulg. Gen. 13, 11: terra, ib. ib. 24, 62: pars, ib. Exod 40, 32: polus, the south pole, Ov. M. 2, 132: nimbi, id. P 4, 4, 1: annus, Egyptian, Claud. Eutr. 1, 403.

Austrānĭa, ae, f., an island to the north of Germany, also called Glessaria, now the island of Ameland, in West Friesland, Plin. 4, 13, 27, § 97 (Austeravia, Sillig).

* austrĭfer, fĕra, fĕrum, adj. [1.austerfero], bringing the south wind: vertex, Sil. 12, 2.

austrīnus, a, um, adj. [1. auster, II.], southern (poet.; also freq. in post-Aug. prose; esp. in Pliny; syn.: australis, meridianus): calores, Verg. G. 2, 271: dies, on which the south wind blows, Col. 11, 2. 37; Plin. 17, 2, 2, § 12: piscis (a constellation), Col. 11, 2, 63: caelum, Plin. 16, 26, 46, § 109: flatus, id. 17, 2, 2, § 11: tempus, id. 2, 47, 47, § 123: vertex, the south pole, id. 2, 68, 68, § 172 al.
Also subst.: austrīna, ōrum, n. (sc. loca), the southern regions of a country: Austrina Cypri, Plin. 6, 34, 39, § 213: Sardiniae, id. 6, 34, 39, § 214: Cappadociae, id. 6, 34, 39, § 215.

Austrō-Afrĭcus, i, m. [1. auster], the south-southwest wind, Gr. Αιβόνοτος, between Auster and Africus, Isid. Orig. 13, 11, 7 (Plin. 2, 47, 46, § 120, and Sen. Q. N. 5, 16 fin. call it Libonotos, and the latter says: Libonotos, qui apud nos sine nomine est).

austrō-nŏtius, ii, m. [1. auster] (sc. polus), the south pole, Isid. Orig. 3, 32; 3, 36; 13, 5, 5 (in the latter passage also austrō-nŏtus).

ausum, i, v. audeo, P. a.

1. ausus, a, um, v. audeo, P. a.

2. ausus, ūs, m. [audeo], a hazard, attempt, Petr. 123, 184; Impp. Leo et Anthem. Cod. 1, 2, 14.

haustor (aus-), ōris, m. [haurio], a drawer (post-Aug. and very rare): aquarum, water-drawer, Firm. Math. 8, 29.
Poet.: ultimus aquae, drinker, Luc. 9, 591.
Esp., he who fills casks with wine, Inscr. Orell. 5089.

* haustrum (also austrum), i, n. [haurio], a machine for drawing water, Lucr. 5, 516; cf. Non. 13, 5.

oscŭlor, ātus, 1 (old form auscŭ-lor, Plaut. As. 5, 2, 42; id. Merc. 3, 3, 14; old inf. oscularier; v. infra), v. dep. [osculum], to kiss (class.).

  1. I. Lit.: compellando blanditer, ausculando. Plaut. As. 1, 3, 69: eam vidisse cum alieno oscularier, kissing each other, id. Mil. 2, 2, 88: osculari atque amplexari inter se, id. ib. 5, 1, 40: ille autem me complexus atque osculans flere prohibebat, Cic. Rep. 6, 14, 14: eum complexus, osculatusque dimisit, id. Att. 16, 5, 2: simulacrum, id. Verr. 2, 4, 43, § 94: osculetur me osculo oris sui, Vulg. Cant. 1, 1.
  2. II. Transf., to make much of, to value, prize: inimicum meum sic amplexabantur, sic osculabantur, Cic. Fam. 1, 9, 10: scientiam juris tamquam filiolam, id. Mur. 10, 23.

oscŭlum (auscŭlum, Plaut. Am. 2, 2, 84; osclum, id. Truc. 1, 2, 8), i, n. dim. [1. os], a little mouth, pretty mouth, sweet mouth (cf.: labium, labellum).

  1. I. Lit. (only poet. and in post-Aug. prose): videt oscula, quae, etc., Ov. M. 1, 499; 10, 344: delibare, to touch, i. e. to kiss, Verg. A. 12, 434; id. G. 2, 523; Mart. 11, 92, 7; Suet. Aug. 94; Petr. 126; App. M. 3, p. 137, 41.
  2. II. Transf., a kiss (freq. and class.; syn.: basium, suavium): utinam continuo ad osculum Atticae possim currere, Cic. Att. 12, 1, 1: oggerere, to give, Plaut. Truc. 1, 2, 8: alicui ferre, id. Ep. 4, 2, 4; Cic. Fragm. ap. Non.: capere, to take, Ov. 11, 13, 120: figere, to imprint, Verg. A. 1, 687: carpere, Ov. H. 11, 117: sumere, id. ib. 13, 141: eripere, Tib. 2, 5, 91: jacere, Tac. H. 1, 36: accipere et dare, Ov. H. 15, 132: detorquere ad oscula Cervicem, Hor. C. 2, 12, 25: rapere, to snatch, steal, Val. Fl. 1, 264: breve, a brief, hasty kiss, Tac. Agr. 4: osculi jus, the right of kissing between relatives of both sexes, Suet. Claud. 26: in osculo sancto, Vulg. Rom, 16, 16.

ospĭcor, āri, an old orthogr. for aus-pĭcor, Quadrig. ap. Diom. p. 378 P.