No entries found. Showing closest matches:
at-tempĕro (adt-, Haase), āre, v. a., to fit, adjust, accommodate (only in the foll. exs.): gladium sibi adtemperare, i. e. accommodare, Sen. Ep. 30, 8: paenula, ut infundibulum inversum, est attemperata, Vitr. 10, 12, 2.
Hence, * attempĕrātē, adv., opportunely, seasonably, = accommodate, commode: Itane attemperate evenit, hodie in ipsis nuptiis Ut veniret, antehac numquam? Ter. And. 5, 4, 13.
attendo (adt-, Dietsch), tendi, tentum, 3, v. a., orig., to stretch something (e. g. the bow) toward something; so only in Appul.: arcum, Met. 2, p. 122, 5.
Hence,
- I. In gen., to direct or turn toward, = advertere, admovere: aurem, Att. ap. Non. p. 238, 10; Trag. Rel. p. 173 Rib. (cf. infra, P. a.): attendere signa ad aliquid, i. e. to affix, Quint. 11, 2, 29 (Halm, aptare); so, manus caelo, to stretch or extend toward, App. Met. 11, p. 263, 5: caput eodem attentum, Hyg. Astr. 3, 20.
Far more freq.,
- II. Trop.
- A. Animum or animos attendere, or absol. attendere, also animo attendere, to direct the attention, apply the mind to something, to attend to, consider, mind, give heed to (cf.: advertere animum, and animadvertere; freq. and class.)
- 1. With animum or animos: animum ad quaerendum quid siet, Pac. ap. Non. p. 238, 15: dictis animum, Lucil. ib.: animum coepi attendere, Ter. Phorm. 5, 6, 28: quo tempore aures judex erigeret animumque attenderet? Cic. Verr. 2, 1, 10: si, cum animum attenderis, turpitudinem videas, etc., id. Off. 3, 8, 35: animum ad cavendum, Nep Alcib 5, 2: jubet peritos linguae attendere animum, pastorum sermo agresti an urbano propior esset, Liv. 10, 4: praeterea et nostris animos attendere dictis atque adhibere velis, Lucil. ap. Non. p. 238, 11: attendite animos ad ea, quae consequuntur, Cic. Agr. 2, 15.
With a rel.-clause as object: nunc quid velim, animum attendite, Ter. Phorm. prol. 24.
- 2. Absol.: postquam attendi Magis et vi coepi cogere, ut etc., Ter. Hec. 2, 2, 25: rem gestam vobis dum breviter expono, quaeso, diligenter attendite, Cic. Mil. 9: audi, audi atque attende, id. Planc. 41, 98; so id. de Or. 3, 13, 50; Phaedr. 2, 5, 6; Juv. 6, 66; 11, 16 al.
With acc. of the thing or person to which the attention is directed: Glaucia solebat populum monere, ut, cum lex aliqua recitaretur, primum versum attenderet, Cic. Rab. Post. 6, 14: sed stuporem hominis attendite, mark the stupidity, id. Phil. 2, 12, 30; so id. de Or. 1, 35, 161; Sall. J. 88, 2; Plin. Ep 6, 8, 8; Luc. 8, 623 al.: me de invidiosis rebus dicentem attendite. Cic. Sull 11, 33; id. Verr. 2, 1, 10: Quā re attendo te studiose, id. Fin. 3, 12, 40: non attenderunt mandata, Vulg. 2 Esdr. 9, 34; ib. Job, 21, 5; ib. Isa. 28, 23.
Pass.: versūs aeque prima et media et extrema pars attenditur, Cic. de Or. 3, 50, 192.
With inf. or acc. and inf. as object: quid futurum est, si pol ego hanc discere artem attenderim? Pompon. ap. Non. p. 238, 17: non attendere superius illud eā re a se esse concessum, Cic. Ac. 2, 34, 111.
With a rel.clause or a subjunct. with a particle: cum attendo, quā prudentiā sit Hortensius, Cic. Quinct. 20, 63: Hermagoras nec, quid dicat, attendere nec … videatur, id. Inv. 1, 6, 8: forte lubuit adtendere, quae res maxume tanta negotia sustinuisset, Sall. C. 53, 2: Oro, parumper Attendas, quantum de legibus queratur etc., Juv. 10, 251: attende, cur, etc., Phaedr. 2, prol. 14: attendite ut sciatis prudentiam, Vulg. Prov. 4, 1: Attendite, ne justitiam vestram faciatis etc., ib. Matt. 6, 1; ib. Eccli. 1, 38; 13, 10; 28, 30.
With de: cum de necessitate attendemus, Cic. Part. Or. 24, 84.
With dat. (post-Aug.): sermonibus malignis, Plin. Ep. 7, 26: cui magis quam Caesari attendant? id. Pan. 65, 2; Sil. 8, 591: attendit mandatis, Vulg. Eccli. 32, 28; ib. Prov. 7, 24: attendite vobis, take heed to yourselves, ib. Luc. 17, 3; ib. Act. 5, 35; ib. 1 Tim. 4, 16.
So in Suet. several times in the signif. to devote attention to, to study, = studere: eloquentiae plurimum attendit, Suet. Calig. 53: juri, id. Galb. 5: extispicio, id. Ner. 56.
With abl. with ab (after the Gr. προσέχειν ἀπό τινος; eccl. Lat.): attende tibi a pestifero, beware of, Vulg. Eccli. 11, 35: attendite ab omni iniquo, ib. ib. 17, 11; ib. Matt. 7, 15; ib. Luc. 12, 1; 20, 46.
- 3. With animo (ante- and post-class. and rare): cum animo attendi ad quaerendum, Pac., Trag. Rel. p. 79 Rib.: nunc quid petam, aequo animo attendite, Ter. Hec. prol. 20: quid istud sit, animo attendatis, App. Flor. 9: ut magis magisque attendant animo, Vulg. Eccli. prol.; so, in verbis meis attende in corde tuo, ib. ib. 16, 25.
- * B. To strive eagerly for something, long for: puer, ne attenderis Petere a me id quod nefas sit concedi tibi, Att. ap. Non. p. 238, 19 (Trag. Rel. p. 173 Rib.).
Hence, attentus, a, um, P. a.
- A. Directed to something, attentive, intent on: Ut animus in spe attentus fuit, Ter. And. 2, 1, 3: Quo magis attentas aurīs animumque reposco, Lucr. 6, 920: Verba per attentam non ibunt Caesaris aurem, Hor. S. 2, 1, 19: si attentos animos ad decoris conservationem tenebimus, Cic. Off. 1, 37, 131: cum respiceremus attenti ad gentem, Vulg. Thren. 4, 17: eaque dum animis attentis admirantes excipiunt, Cic. Or. 58, 197: acerrima atque attentissima cogitatio, a very acute and close manner of thinking, id. de Or. 3, 5, 17: et attentum monent Graeci a principio faciamus judicem et docilem, id. ib. 2, 79, 323; 2, 19, 80; id. Inv. 1, 16, 23; Auct. ad Her. 1, 4: Ut patris attenti, lenonis ut insidiosi, Hor. Ep. 2, 1, 172: judex circa jus attentior, Quint. 4, 5, 21.
- B. Intent on, striving after something, careful, frugal, industrious: unum hoc vitium fert senectus hominibus: Attentiores sumus ad rem omnes quam sat est, Ter. Ad. 5, 3, 48: nimium ad rem in senectā attente sumus, id. ib. 5, 8, 31: tum enim cum rem habebas, quaesticulus te faciebat attentiorem, Cic. Fam. 9, 16, 7: paterfamilias et prudens et attentus, id. Quinct. 3: Durus, ait, Voltei, nimis attentusque videris Esse mihi, Hor. Ep. 1, 7, 91: asper et attentus quaesitis, id. S. 2, 6, 82: vita, Cic. Rosc. Am. 15, 44 Matth.: qui in re adventiciā et hereditariā tam diligens, tam attentus esset, id. Verr. 2, 2, 48: antiqui attenti continentiae, Val. Max. 2, 5, 5.
Comp.: hortor vos attentiori studio lectionem facere, * Vulg. Eccli. prol.
Hence, adv.: atten-tē, attentively, carefully, etc.: attente officia servorum fungi, Ter. Heaut. 1, 1, 14; audire, Cic. Phil. 2, 5; id. Clu. 3 fin.; id. de Or. 2, 35, 148; id. Brut. 54, 200: legere, id. Fam. 7, 19: parum attente dicere, Gell. 4, 15: custodire attente, Vulg. Jos. 22, 5.
Comp.: attentius audire, Cic. Clu. 23: acrius et attentius cogitare, id. Fin. 5, 2, 4: attentius agere aliquid, Sall. C. 52, 18: spectare, Hor. Ep. 2, 1, 197: invicem diligere, Vulg. 1 Pet 1, 22.
Sup.: attentissime audire, Cic. de Or. 1, 61, 259.
at-tento (adtempto, K. and H.; at-tempto, Kayser, Rib., Halm, Queck), āvi, ātum, 1, v. a., lit., to strive after something, to attempt, essay, try, make trial of; to solicit; to assail, attack (class. in prose and poetry): digitis mollibus arcum attemptat, attempts to draw, Claud. Rapt. Pros. 3, 217: aliquem lacrimis, to attempt to move, Val. Fl. 4, 11: praeteriri omnino fuerit satius quam attemptatum deseri, begun, Cic. de Or. 3, 28, 110: attemptata defectio, the attempted revolt, Liv. 23, 15, 7 (Weissenb., temptata): omnium inimicos diligenter cognoscere, colloqui, attemptare, Cic. Verr. 2, 2, 54: Capuam propter plurimas belli opportunitates ab illā impiā et sceleratā manu attemptari suspicabamur, i. e. moved by persuasion to revolt, id. Sest. 4: ne compositae orationis insidiis sua fides attemptetur, id. Or. 61, 208: mecum facientia jura Si tamen adtemptas, i. e. attempt to shake, attack, Hor. Ep. 2, 2, 23: nec hoc testamentum ejus quisquam attemptavit, sought to annul, Val. Max. 7, 8, 3; so, sententiam judicis, Dig. 12, 6, 23: pudicitiam, to seek to defile or pollute, ib. 47, 10, 10: annonam, to make dearer, ib. 47, 11, 6.
Of a hostile attack: vi attemptantem repellere, Tac. A. 13, 25: jam curabo sentiat, Quos attentārit, Phaedr. 5, 2, 7: haud illum bello attemptare juvencis Sunt animi, Stat. Th. 4, 71.
Trop.: Quae aegritudo insolens mentem attemptat tuam? Pac. ap. Non. p. 322, 18 (Trag. Rel. p. 84 Rib.).
2. attentus (adt-), a, um, Part. of attineo.
attĕnŭātē (adt-), adv., v. attenuo, P. a. fin.
attĕnŭātĭo (adt-), ōnis, f. [attenuo], a diminishing, lessening (only in the two foll. exs.): attenuatio suspitionis, Auct. ad Her. 2, 2: verborum attenuatio, simplicity, id. ib. 4, 11; cf. attenuatus.
attĕnŭātus (adt-), a, um, P. a., from attenuo.
at-tĕnŭo (adt-, Lachm., Merk., Weissenb.; att-, Kayser, K. and H., L. Müller), āvi, ātum, 1, v. a., to make thin or weak; to thin, attenuate; to weaken, enfeeble; to lessen, diminish.
- I. Lit.: aëna Signa manus dextras ostendunt adtenuari Saepe salutantūm tactu, * Lucr. 1, 317 (cf.: attritum mentum, Cic. Verr. 2, 4, 43): bellum (servile) exspectatione Pompeii attenuatum atque imminutum est, adventu sublatum ac sepultum, Cic. Imp. Pomp. 11, 30: legio proeliis attenuata, Caes. B. C. 3, 89: diutino morbo viribus admodum adtenuatis, Liv. 39, 49; 25, 11: fame attenuari, Vulg. Job, 18, 12; ib. Jer. 14, 18: macie attenuari, ib. 2 Reg. 13, 4: sortes adtenuatae, diminished, Liv. 21, 62: foliorum exilitate usque in fila attenuatā, Plin. 21, 6, 16, § 30: (lingua) attenuans lambendo cutem homines, id. 11, 37, 65, § 172 al.: Non falx attenuat frondatorum arboris umbram, Cat. 64, 41: adtenuant juvenum vigilatae corpora noctes, Ov. A. A. 1, 735 (cf. infra, P. a.): patrias opes, id. M. 8, 844; so id. P. 4, 5, 38.
- II. Trop.: curas lyrā, Ov. Tr. 4, 1, 16; 4, 6, 18: luctus, Albin. ad Liv. 342: insignem attenuat deus, brings low, abases, Hor. C. 1, 34, 13: attenuabit omnes deos terrae, Vulg. Soph. 2, 11: hujusmodi partes sunt virtutis amplificandae, si suadebimus; attenuandae, si ab his dehortabimur, Auct. ad. Her. 3, 3, 6: attenuabitur gloria Jacob, Vulg. Isa. 17, 4.
Hence, attĕnŭātus (adt-), a, um, P. a., enfeebled, weakened, reduced, weak.
- I. Lit.: adtenuatus amore, Ov. M. 3, 489: continuatione laborum, August. ap. Suet. Tib. 21: fortuna rei familiaris attenuatissima, Auct. ad Her. 4, 41: voce paululum attenuatā, with a voice a little suppressed, id. ib. 3, 14: acuta atque attenuata nimis acclamatio, id. ib. 12, 21.
Comp. not in use.
Sup.: fortunae familiares attenuatissimae, Auct. ad Her. 4, 41, 53.
- II. Trop.
- A. Feeble, destitute, poor (eccl. Lat.): Siattenuatus frater tuus vendiderit etc., Vulg. Lev. 25, 25; 25, 35; 25, 47; ib. 2 Esdr. 5, 18.
- B. Esp., of discourse.
- 1. Shortened, brief: ipsa illa [pro Roscio] juvenilis redundantia multa habet attenuata, Cic. Or. 30, 108.
- 2. Too much refined, affected: itaque ejus oratio nimiā religione attenuata doctis et attente audientibus erat illustris, hence his discourse was so delicately formed, through excessive scrupulousness, Cic. Brut. 82.
- 3. Meagre, dry, without ornament: attenuata (oratio) est, quae demissa est usque ad usitatissimam puri sermonis consuetudinem, Auct. ad Her. 4, 8: attenuata verborum constructio, id. ib. 4, 10, 15.
* Adv.: at-tenuātē, simply: attenuate presseque dicere, Cic. Brut. 55, 201.
at-tĕro (adt-, Dietsch), trīvi, trītum, 3, v. a. (perf. inf. atteruisse, Tib. 1, 4, 48; cf. Vell. Long. p. 2234 P.), to rub one thing against another; hence, in gen., to rub away, wear out or diminish by rubbing, to waste, wear away, weaken, impair, exhaust.
- I. Lit. (most freq. after the Aug. per.; in Cic. only once as P. a.; v. infra): insons Cerberus leniter atterens caudam, rubbing against or upon (sc. Herculi), * Hor. C. 2, 19, 30: asinus spinetis se scabendi causā atterens, Plin. 10, 74, 95, § 204: aures, * Plaut. Pers. 4, 9, 11 (cf. antestor): bucula surgentes atterat herbas, tramples upon, Verg. G. 4, 12: opere insuetas atteruisse manus, Tib. 1, 4, 48; so Prop. 5, 3, 24, and Plin. 2, 63, 63, § 158; so, dentes usu atteruntur, id. 7, 16, 15, § 70: attrivit sedentis pedem, Vulg. Num. 22, 25: vestem, Dig. 23, 3, 10; Col. 11, 2, 16; Cels. praef.: vestimenta, Vulg. Deut. 29, 5; ib. Isa. 51, 6.
Poet., of sand worn by the water flowing over it: attritas versabat rivus harenas, Ov. M. 2, 456.
- II. Trop., to destroy, waste, weaken, impair: postquam utrimque legiones item classes saepe fusae fugataeque et alteri alteros aliquantum adtriverant, Sall. J. 79, 4: magna pars (exercitūs) temeritate ducum adtrita est, id. ib. 85, 46: Italiae opes bello, id. ib. 5, 4; so Tac. H. 1, 10; 1, 89; 2, 56; Curt. 4, 6 fin.; cf. Sil. 2, 392 Drak.: nec publicanus atterit (Germanos), exhausts, drains, Tac. G. 29: famam atque pudorem, Sall. C. 16, 2: et vincere inglorium et atteri sordidum arbitrabatur, and to suffer injury in his dignity, Tac. Agr. 9 Rupert.: eo tempore, quo praecipue alenda ingenia atque indulgentiā quādam enutrienda sunt, asperiorum tractatu rerum atteruntur, are enfeebled, Quint. 8, prooem. 4: filii ejus atterentur egestate, Vulg. Job, 20, 10: Nec res atteritur longo sufflamine litis, Juv. 16, 50.
Hence, attrītus, a, um, P. a., rubbed off, worn off or away, wasted.
- A. Lit.
- 1. In gen.: ut rictum ejus (simulacri) ac mentum paulo sit attritius, * Cic. Verr. 2, 4, 43: ansa, Verg. E. 6, 17: vomer, worn bright, id. G. 1, 46; cf. Juv. 8, 16 Rupert.: caelaturae, Plin. 33, 12, 55, § 157; Petr. 109, 9.
- 2. In medicine, attritae partes or subst. attrita, ōrum, n. (sc. membra), bruised, excoriated parts of the body: medetur et attritis partibus sive oleo etc., Plin. 24, 7, 28, § 43: attritis medetur cinis muris silvatici etc., id. 30, 8, 22, § 70.
- B. Trop.: attrita frons, a shameless, impudent face (lit. a smooth face, to which shame no longer clings; cf. perfrico), Juv. 13, 242 Rupert.; so, domus Israël attritā fronte, Vulg. Ezech. 3, 7.
Sup. and adv. not used.
* at-terrānĕus (adt-), a, um, adj. [terraneus], belonging to the earth: fulmina, i. e. coming from the earth, Sen. Q. N. 2, 49 dub.
* at-tertĭārĭus (adt-), a, um, adj., = ἐπίτριτος, the whole and a third, Vitr. 3, 1; cf. as.
* at-tertĭātus (adt-), a, um, as if Part. of attertio, āre [adtertius], boiled down to a third part: lixivium attertiatum, Plin. Val. 1, 29.