Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

sarrācum (serrā-), i, n.

  1. I. A kind of wagon or cart (acc. to Quint. 8, 3, 21, belonging to vulgar lang.), Sisenn. ap. Non. 195, 29; Cic. Pis. Fragm. ap. Quint. l. l.; Vitr. 10, 1 fin.; Juv. 3, 255; Capitol. M. Aurel. 13; Amm. 31, 2, 18.
  2. II. Transf., the Wain, a constellation: frigida Bootae, Juv. 5, 23.

Sēr, ēris, v. Seres.

sĕra, ae, f. [2. sero], a bar for fastening doors (not fixed to the door, but put on and taken off): sera, μοχλὸς θύρας, Gloss. (mostly poet.; not in Cic.; cf.: claustrum, obex): quā (serā) remotā fores panduntur, Varr. L. L. 7, § 108 Müll.: jam contigerat portam, Saturnia cujus Dempserat oppositas insidiosa seras, Ov. F. 1, 266: sera suā sponte delapsa cecidit, remissaeque subito fores admiserunt intrantem, Petr. 16, 2: seris transversis ita clathrare (vacerras), ne, etc., Col. 9, 1, 4.
Sing., Plaut. Pers. 4, 4, 23: clauditur et durā janua fulta serā, Tib. 1, 2, 6; 1, 8, 76: obducere seram, Prop. 4 (5), 5, 48: ponere seram, Ov. A. A. 2, 636; id. M. 14, 710: demere seram, id. F. 1, 280: excutere poste seram, id. Am. 1, 6, 24: carmine vincitur sera, id. ib. 2, 1, 28; Juv. 6, 347.
Plur., Ov. M. 8, 630; Sen. Ep. 90, 8; Petr. 16, 2.

Sĕrāpēum, i, v. Serapis, A.

†† Sĕrăphīn or Sĕrăphīm, plur. indecl., = [??], the Seraphim, a higher order of angels among the Hebrews, Vulg. Isa. 6, 2; Prud. Cath. 4, 5; Isid. Orig. 7, 5, 24 sq.

sĕrăpĭăs, ădis, f., = σεραπιάς, a plant, also called orchis, Plin. 26, 10, 62, § 95.
Called also sĕrăpĭon, ii, n., App. Herb. 15.

Sĕrāpĭcus, a, um, v. Serapis, B.

Sĕrāpĭo or -on, ōnis, m., = Σεραπίων.

      1. 1. The name of an Egyptian ambassador to Rome, Caes. B. C. 3, 109.
      2. 2. A geographer of Antioch, Cic. Att. 2, 4, 1; 2, 6, 1.
      3. 3. In Rome, as a name for slaves; thus, of a servant of Atticus, Cic. Att. 10, 17, 1.
      4. 4. A nickname of P. Cornel. Scipio Nasica, consul 616 A. U. C., Liv. Epit. 55; Plin. 7, 12, 10, § 54; Val. Max. 9, 14, 3; Cic. Att. 6, 1, 17.
      5. 5. A Greek physician, Cels. 5, 28, 17 al.
      6. 6. A Stoic of Hierapolis, Sen. Ep. 40, 2.
      7. 7. A Greek painter, Plin. 35, 10, 37, § 113.

sĕrăpĭon, ii, v. serapias.

Sĕrāpis (a short, Prud. adv. Symm. 2, 531; Mart. Cap. 2, § 191; Paul. Nol. Carm. 26, 100), is and ĭdis, m., = Σάρᾶπις, a chief divinity of the Egyptians, subsequently worshipped also in Greece and Rome, Varr. L. L. 5, § 57 Müll.; id. ap. Aug. Civ. Dei, 18, 5; Macr. S. 1, 20 fin.; Cic. Div. 2, 59, 123; id. N. D. 3, 19, 47; id. Verr. 2, 2, 66, § 160; Varr. ap. Charis. p. 69 P.; Plin. 37, 5, 19, § 75; Tac. H. 4, 81; 4, 84; Suet. Vesp. 7; Spart. Sev. 17; Mart. 9, 30, 6; Inscr. Orell. 931; 950; 987; 1887 sq.
Hence,

  1. A. Sĕ-rāpēum, i, n., a temple of Serapis, the most celebrated in Alexandria, Tert. Apol. 18 fin.; id. Spect. 8 fin.; Lampr. Alex. Sev. 27; Amm. 22, 16, 12; cf. Tac. H. 4, 84.
  2. B. Sĕrāpĭcus, a, um, adj., of or belonging to Serapis, Serapian; transf., splendid, sumptuous: cenae, Tert. Apol. 39 med.

sĕrārĭus, a, um, adj. [serum], living on whey: porcus, Cato, R. R. 150, 2.

Serdica, ae, f., a city of Mœsia, Cassiod. Hist. Eccl. 4, 21.
Hence,

  1. A. Ser-dicensis, e, adj., Serdican, of Serdica: concilium, Cassiod. Hist. Eccl. 4, 24.
  2. B. Serdicēnus, a, um, adj., Serdican, of Serdica, Cassiod. Hist. Eccl. 4, 33; 4, 38.

Sĕrēna, ae, f., a Roman female name; esp., the wife of Stilicho, eulogized by Claudian, v. Claud. Laud. Ser.

Sĕrēnātor, ōris, m. [sereno], he that makes fair weather, the clearer-up, an epithet of Jupiter, App. de Mundo, p. 75, 7; Inscr. Gud. p. 3, n. 8; p. 3, n. 9; p. 4, n. 1 sq.; cf. serenus.

sĕrēnē, adv. [serenus], clearly, brightly; trop., comp.: serenius videre, Aug. Trin. 8, 3.

sĕrēnĭfer, fĕra, fĕrum, adj. [serenusfero], bringing fair weather, clearing up (late Lat.): aquilo, Avien. Arat. 988; id. Prognost. 414.

sĕrēnĭfĭcus, a, um, adj. [serenusfacio], cleared up, clear, serene: COELO, Inscr. Orell. 855 (of the time of the emperor Antoninus Pius).

sĕrēnĭtas, ātis, f. [serenus], clearness, serenity.

  1. I. Lit., of the weather, clear, fair, or serene weather; with gen.: cum sit tum serenitas, tum perturbatio caeli, * Cic. Div. 2, 45, 94: diei solisque, Auct. B. Hisp. 29, 4: auctumni, Plin. 18, 35, 80, § 353.
    Absol.: tranquilla serenitas (opp. foeda tempestas), Liv. 2, 62, 2; 2, 26, 11: serenitatem praesagire, Plin. 18, 35, 87, § 362; 10, 67, 86, § 188.
    Plur.: (vinea) imbribus magis quam serenitatibus offenditur, Col. 3, 1, 10.
  2. II. Trop.
      1. 1. Fairness, serenity of fortune, of disposition, etc. (rare; perh. not ante-Aug.): praesentis fortunae, Liv. 42, 62, 4: minor es, quam ut serenitatem meam obducas, Sen. Ira, 3, 25, 4: quantam tempestatem subitā serenitate discussit (principis ortus), Curt. 10, 9, 5.
      2. 2. Serenitas, a title of the Roman emperors, = Serene Highness, Veg. Mil. 3 epil.; Inscr. Grut. 286, 2.

sĕrēno, āvi, ātum, 1, v. a. [serenus], to make clear, fair, or serene, to clear up (poet.; syn. tranquillo).

  1. I. Lit.: vultu, quo caelum tempestatesque serenat (Juppiter), Verg. A. 1, 255: axem, Sil. 12, 637: Olympum, id. 12, 665: glauca terga aquae, Claud. de Apono, 36: domum largo igne, to ligth up, Stat. Achill. 1, 120.
    Absol.: luce serenanti, in bright, clear daylight, * Cic. poët. Div. 1, 11, 18.
    1. B. Impers.: cum serenat, when it is clear, Min. Fel. 32, 4.
  2. II. Trop.: spem fronte serenat, Verg. A. 4, 477; for which: tristia fronte, Sil. 11, 368; cf.: nubila animi, Plin. 2, 6, 4, § 13.

1. sĕrēnus, a, um, adj. [Sanscr. svar, sky; Gr. Σείριος; cf. σέλας; Lat. sol], clear, fair, bright, serene (class.; esp. freq. in the poets; cf. sudus).

  1. I. Lit.: cum tonuit laevum bene tempestate serenā, Enn. ap. Cic. Div. 2, 39, 82 (Ann. v. 517 Vahl.): caelo sereno, Lucr. 6, 247; Cic. Fam. 16, 9, 2; Verg. G. 1, 260; 1, 487; id. A. 3, 518; Hor. Epod. 15, 1; id. S. 2, 4, 51; Ov. M. 1, 168; 2, 321 et saep.; cf.: de parte caeli, Lucr. 6, 99: in regione caeli, Verg. A. 8, 528.
    Comp.: caelo perfruitur sereniore, Mart. 4, 64, 6; cf. also: o nimium caelo et pelago confise sereno, Verg. A. 5, 870: postquam ex tam turbido die serena et tranquilla lux rediit, Liv. 1, 16, 2: luce, Verg. A. 5, 104: lumen (solis), Lucr. 2, 150: nox, id. 1, 142; Cic. Rep. 1, 15, 23; Verg. G. 1, 426: sidera, Lucr. 4, 212: facies diei, Phaedr. 4, 16, 5: species mundi, Lucr. 4, 134: aër, Plin. 17, 24, 37, § 222: ver, Verg. G. 1, 340: aestas, id. A. 6, 707: stella, Ov. F. 6, 718 et saep.: color (opp. nubilus), bright, clear, Plin. 9, 35, 54, § 107: aqua (with candida), Mart. 6, 42, 19: vox, Pers. 1, 19.
    Transf., of a wind that clears the sky, that brings fair weather: hic Favonius serenu’st, istic Auster imbricus, * Plaut. Merc. 5, 2, 35; hence, also, poet.: unde serenas Ventus agat nubes, Verg. G. 1, 461.
      1. 2. As subst.: sĕrēnum, i, n., a clear, bright, or serene sky, fair weather (not in Cic.): ponito pocillum in sereno noctu, during a fine night, Cato, R. R. 156, 3; more freq. simply sereno: Priverni sereno per diem totum rubrum solem fuisse, Liv. 31, 12, 5; 37, 3, 2: quare et sereno tonat, Sen. Q. N. 2, 18; Plin. 11, 24, 28, § 84 (opp. nubilo), Pall. 1, 30, 3; Luc. 1, 530: liquido ac puro sereno, Suet. Aug. 95: nitido sereno, Sil. 5, 58: cottidie serenum cum est, Varr. R. R. 3, 10, 4: laesique fides reditura sereni, Stat. S. 3, 1, 81: serenum nitidum micat, Mart. 6, 42, 8.
        Plur.: caeli serena Concutiat sonitu, Lucr. 2, 1100: soles et aperta serena, Verg. G. 1, 393: nostra, Val. Fl. 1, 332.
  2. II. Trop.
      1. 1. Cheerful, glad, joyous, tranquil, serene (syn.: laetus, tranquillus, secundus): vita, Lucr. 2, 1094 Lachm.: horae (with albus dies), Sil. 15, 53: rebus serenis servare modum, in propitious or favorable circumstances, in good fortune, id. 8, 546: vultus, Lucr. 3, 293; Cat. 55, 8; Hor. C. 1, 37, 26; Ov. Tr. 1, 5, 27: frons tranquilla et serena, Cic. Tusc. 3, 15, 31: pectora processu facta serena tuo, Ov. Tr. 1, 9, 40: animus, id. ib. 1, 1, 39: oculi, Sil. 7, 461: Augustus, Ov. P. 2, 2, 65: laetitia, Just. 44, 2, 4: imperium, Sil. 14, 80: res, id. 8, 546: sereno vitae tempore, Auct. Her. 4, 48, 61: vita, Lucr. 2, 1094: temperatus (sanguis) medium quoddam serenum efficit, Quint. 11, 3, 78; cf.: tandem aliquid, pulsā curarum nube serenum Vidi, Ov. P. 2, 1, 5.
      2. 2. SERENVS, an epithet of Jupiter (whose brow was always serene), Inscr. Murat. 1978, 5; cf. Serenator; hence, Martial calls Domitian: Jovem serenum, Mart. 5, 6, 9; 9, 25, 3.
      3. 3. Serenissimus, a title of the Roman emperors, Cod. Just. 5, 4, 23.

2. Sĕrēnus, i, m.; Sĕrēna, ae, f. [1. serenus], a proper name.

  1. I. Q. Serenus Sammonicus, a physician under Septimius Severus, Spart. Get. 5, 5; Macr. 3, 16, 6.
  2. II. Q. Serenus Sammonicus, son of the preceding, author of a poem, De Medicina, still extant, Lampr. Alex. 30, 2; cf. Teuffel’s Roem. Lit. 379, 4.
  3. III. Serena, the wife of Stilicho, and mother-in-law of the emperor Honorius, celebrated by Claudian in a special poem (Laus Serenae Reginae).

Sērĕs, um, m., = Σῆρες, a people of Eastern Asia (the mod. Chinese), celebrated for their silken fabrics, Mel. 1, 2, 3; 3, 7, 1; Plin. 6, 17, 20, § 54; Amm. 23, 6, 67 sq.; Verg. G. 2, 121; Hor. C. 3, 29, 27; 4, 15, 23; Ov. Am. 1, 14, 6; Luc. 1, 19; Juv. 6, 403 al.
Placed by Lucan at the sources of the Nile, and made neighbors of the Ethiopians, Luc. 10, 292.
Gen. Serum, Sen. Ep. 90, 13.
Acc. Seras, Hor. C. 1, 12, 56; Plin. H. N. 12, prooem. § 2.
Sing. Ser, Aus. Idyll. Monos. Hist. 24; Sen. Herc. Oet. 668.
Hence, Sērĭcus, a, um, adj.

    1. 1. Lit., of or belonging to the Seres, Seric: regio, Amm. 23, 6: Oceanus, Plin. 6, 13, 15, § 37: hostis (Müll. Neuricus), Prop. 4 (5), 3, 8; cf. sagittae, Hor. C. 1, 29, 9.
    2. 2. Transf., Seric, i. e. silken: vestis, Plin. 21, 3, 8, § 11; Tac. A. 2, 33: toga, Quint. 12, 10, 47: pallium, Vulg. Esth. 8, 15: pulvilli, Hor. Epod. 8, 15: tentoria, Flor. 2, 8, 9: vexilla, id. 3, 11, 8: carpenta, with silken curtains, Prop. 4 (5), 8, 23: frena, Claud. Laud. Stil. 2, 350.
      As subst.:
      1. a. sērĭca, ōrum, n., Seric garments, silks, Prop. 1, 14, 22; Mart. 9, 38, 3; 11, 27, 11; Claud. in Eutr. 2.
      2. b. sērĭ-cum, i, n., Seric stuff, silk, Amm. 23, 6, 67; Sol. 50; cf. Isid. Orig. 19, 17, 6; 19, 27, 5; Vulg. Apoc. 18, 12.

* 1. sĕresco, ĕre, v. inch. n. [serenus], to grow dry: vestes serescunt (opp. uvescunt), Lucr. 1, 306.

* 2. sĕresco, ĕre, v. inch. n. [serum], to turn to whey: lac frigore serescit, Plin. 11, 41, 96, § 238.

Sĕrestus, i, m., the name of a Trojan who followed Æneas, Verg. A. 1, 611; 4, 288; 5, 487; 9, 171 al.

Sergestus, i, m., a steersman among the followers of Æneas; acc. to Vergil, the ancestor of the Sergian family, Verg. A. 1, 510; 5, 121; 5, 184; 5, 221 et saep.

Sergĭus, i, m.; Sergĭa, ae, f., the name of a Roman gens.

  1. I. L. Sergius Catilina, the famous conspirator.
  2. II. C. Sergius Orata, a notorious voluptuary, Varr. R. R. 3, 3, 10; Cic. Off. 3, 16, 67; id. de Or. 1, 39, 178; id. Fin. 2, 22, 70; Plin. 9, 54, 79, § 168 et saep.
  3. III. M. Sergius, distinguished for bravery, Plin. 7, 28, 29, § 104.
    Fem., Inscr. Murat. 3, p. 1744.
    Hence,
      1. 1. Sergĭus, a, um, adj., Sergian: Sergia tribus, a tribe consisting of Sabines, Marsi, and Peligni, Cic. Vatin. 15, 36; Lex ap. Front. Aquaed. 129; cf. Ascon. Cic. Corn. p. 81 Orell.: Sergia olea, Col. 5, 8, 4; Plin. 15, 5, 6, § 20 (Jahn, Sergiana); Poll. Febr. 18, 4.
      2. 2. Sergĭ-ānus, a, um, adj., Sergian: olea (named after a Sergius), Cato, R. R. 6, 1; Varr. R. R. 1, 24, 1; Macr. S. 2, 16.

sērĭa, ae, f., a cylindrical earthen vessel for preserving liquids, fruit, salted provisions, etc., a large jar: relevi omnia dolia, omnes serias, Ter. Heaut. 3, 1, 51; Cato, R. R. 12; Varr. R. R. 3, 2, 8; Col. 12, 52, 14; Plaut. Capt. 4, 4, 9; Liv. 24, 10; Pers. 2, 11; Dig. 50, 16, 206.

sērĭca, ōrum, v. Seres fin.

sērĭcārĭus, a, um, adj. [Sericus], of or belonging to silks: textor, Firm. Math. 8: NEGOCIATOR, Inscr. Orell. 1368; 4252.
As substt.

  1. A. SERICARII, silk-dealers, Inscr. Fabr. p. 713, 346.
  2. B. SERICARIA, ae, f., a slave who took care of silk, Inscr. Orell. 2955.

* sērĭcātus, a, um, adj. [Sericus], clothed in Seric stuffs, dressed in silks, Suet. Calig. 52.

(sērĭcĕus, a, um, a false read. for sericis, Flor. 3, 11, 8.) )

* serĭchātum, i, n., an aromatic plant, Plin. 12, 21, 45, § 99.

sērĭco-blatta, ae, f. [Sericus], a garment of purple silk, Cod. Just. 11, 8, 10; Cod. Th. 10, 20, 13; 10, 20, 18.

sērĭcum, i, n., v. Seres fin.

Sērĭcus, a, um, v. Seres, 1.

sĕrĭes (no gen. or dat.), em, ē, f. [2. sero], a row, succession, series; a chain of things fastened or holding together (syn. ordo).

  1. I. In gen.
    1. A. Lit. (mostly post-class.; not in Cic.); with gen.: series vinculorum, Curt. 3, 1, 17: structurae dentium, Plin. 7, 16, 15, § 70: sparsa ramorum, id. 11, 37, 69, § 182: longe porrecta viarum, Stat. S. 3, 3, 102: juvenum (in dancing), Tib. 1, 3, 63: omnis nepotum A Belo series, Sil. 1, 88: custodiarum, Suet. Calig. 27: prolixa series capillorum, App. M. 2, p. 118, 36.
      Absol.: ferreae laminae serie inter se conexae, Curt. 4, 9, 3; 7, 3, 21.
    2. B. Trop., a series, chain, connection, train, sequence, course, etc. (class., but for the most part only in the sing.).
          1. (α) With gen.: continuatio seriesque rerum, Cic. N. D. 1, 4, 9: fatum est ordo seriesque causarum, id. Div. 1, 55, 125: fatum est sempiterna quaedam series rerum et catena, etc., Gell. 6, 2, 1: rerum sententiarumque, Cic. Leg. 1, 19, 52: tanta series artis est, id. Part. Or. 39, 137: in complexu loquendi serieque, Quint. 1, 5, 3: disputationum, Cic. de Or. 2, 16, 68: fati, Ov. M. 15, 152: immensa laborum, id. H. 9, 5: malorum, id. M. 4, 563: longissima rerum, Verg. A. 1, 641: fabularum, App. M. 1, p. 114, 19.
            Of time (poet. and in post-Aug. prose): innumerabilis annorum, Hor. C. 3, 30, 5: temporis, Ov. Tr. 4, 10, 54: per longam saeculorum seriem, Tac. H. 1, 2: in tantā saeculorum serie, Just. 44, 2, 7: per tam longam seriem annorum, Col. 3, 10, 6; 4, 19, 1: cum omnis temporum series ex historiis colligatur, Lact. 4, 5, 8; 4, 10, 3.
            Plur.: simulantes fictas litium, series, Vell. 2, 118: litium, Suet. Vesp. 10.
          2. (β) Absol., Quint. 5, 14, 32: cetera series deinde sequitur, majora nectens, ut haec: Si homo est, animal est, etc., Cic. Ac. 2, 7, 21: quae bene composita erunt, memoriam serie sua ducent, Quint. 11, 2, 39: haec erit aeternae series ab origine Romae, Aus. Epigr. 140, 2.
            Of the connection of words: tantum series juncturaque pollet, Hor. A. P. 242.
  2. II. In partic., an unbroken line of descent, lineage (poet. and in post-Aug. prose): ab Jove tertius Ajax. Nec tamen haec series in causā prosit, Ov. M. 13, 29: digne vir hac serie, id. P. 3, 2, 109: serie fulcite genus, Prop. 4 (5), 11, 69; Val. Max. 2, 7, 5.

sērĭĕtas, ātis, f. [serius], gravity, seriousness (late Lat.), Aus. Parent. 2, 6; Sid. Carm. 13, 439.

* sĕrīlĭa, ĭum, n. [2. sero], ropes, cordage: spartea, Pac. ap. Fest. p. 262 (Trag. Rel. v. 251 Rib.).

sērĭō, adv., v. serius fin.

sērĭŏla, ae, f. dim. [seria], a small jar, Pers. 4, 29; Pall. Mart. 10, 9.

Sĕrīphus or -os, i, f., = Σέρῖφος, a small rocky island in the Ægean Sea, reckoned among the Cyclades, now Serfo, Mel. 2, 7, 11; Plin. 4, 12, 22, § 63; Cic. N. D. 1, 31, 88; Ov. M. 5, 242; 5, 251; 7, 464; Juv. 6, 564; 10, 170 et saep.
Hence, Sĕrīphĭus, a, um, adj., Seriphian: absinthium, Plin. 27, 7, 29, § 53 (Jahn, seriphum); 32, 9, 31, § 100 (Jahn, seriphum): saxum, Tac. A. 4, 21.
Subst.: Sĕrīphĭus, ii, m., a Seriphian, Cic. Sen. 3, 8.

sĕris, ĭdis, f., = σέρις, a kind of endive, Plin. 20, 8, 32, § 76; Varr. R. R. 3, 10, 5 (in Col. 8, 14, 2, written as Greek).

* sērĭsăpĭa, ae, f. [serus-sapio], the name of a dish invented by Petronius, perh. with allusion to the proverb: sero sapiunt (v. sapio), Petr. 56, 8.

sērĭtas, ātis, f. [serus], late arrival, slowness, tardiness (late Lat.): epistularum, Symm. Ep. 3, 28.

1. sērĭus, a, um, adj. [perh. for sevrius; root sev-, severus; Gr. σέβας, σεμνός], grave, earnest, serious, opp. to sportive, jocular (class. only of things; severus, both of persons and things): res (opp. jocosae), Cic. Off. 1, 37, 134: sermo (opp. jocus), Auct. Her. 3, 14, 25: non res potissimum seria, sed quasi ludus ac jocus, Lact. 2, 18, 3: graves seriaeque res, Cic. Off. 1, 29, 103; so, res serias omnis extollo in alium diem, Plaut. Poen. 2, 51: ait rem seriam Velle agere mecum, Ter. Eun. 3, 3, 7; Liv. 23, 7 fin.: dies religiosus ad agendum quicquam rei seriae, id. 26, 17 al.: verba, Tib. 3, 6, 52; cf. Hor. A. P. 107: quaestiones, Suet. Calig. 32: carmina, Plin. Pan. 54, 2: curae, id. ib. 82 fin.: partes dierum, id. ib. 49 fin.: tempus, id. Ep. 4, 25, 3 et saep.: opinor hercle hodie quod ego dixi per jocum, Id eventurum esse et severum et serium, Plaut. Poen. 5, 3, 51: si aliquid serium, etc., Quint. 6, 3, 16: nec quicquam grave ac serium, Tac. A. 3, 50 fin.
With sup.: verba seria dictu, Hor. A. P. 107.
As subst.: sērĭum, i, and more freq. sērĭa, ōrum, n., earnestness, seriousness; serious matters or discourse (often opp. jocus); sing.: si quid per jocum Dixi, nolito in serium convortere, Plaut. Poen. 5, 5, 42: itaque res in serium versa est, Curt. 5, 7, 10: nihil ad serium, Tac. A. 6, 14.
Plur.: quīcum joca, seria, ut dicitur, Cic. Fin. 2, 26, 85: joca atque seria cum humillimis agere, Sall. J. 96, 2: cum his seria ac jocos celebrare, Liv. 1, 4 fin.: per seria per jocos, Tac. A. 2, 13: sed tamen amoto quaeramus seria ludo, Hor. S. 1, 1, 27; 2, 2, 125; id. A. P. 226; Ov. F. 5, 341 al.: mala, Hor. A. P. 451: mea (opp. lusus), Ov. Tr. 1, 8, 31: (Marsus) seria partitur in tria genera, Quint. 6, 3, 108: ille seria nostra, ille deliciae, Plin. Ep. 8, 1, 2.
Of persons, for severus (ante- and post-class.): non ego te novi tristem servum, serium? Afran. ap. Non. 33, 33: amicos serios aspernatur, App. Mag. 98, p. 336, 9: Solon, id. ib. 9, p. 278 fin.; Amm. 26, 2, 2; 29, 6, 1; Treb. Claud. 12, 5; Mam. Grat. Act. 12, 2; Quint. Decl. 15, 3.
Hence, adv. in two forms.

  1. A. sērĭō, in earnest, seriously (mostly anteclass.; a favorite word of Plaut.; not in Cic. or Cæs.): nec joco nec serio, Plaut. Am. 3, 2, 25: si quid dictum est per jocum, Non aequom est id te serio praevortier, id. ib. 3, 2, 40: an id joco dixisti? equidem serio ac vero ratus, id. ib. 3, 3, 9; so (opp. joco) id. Bacch. 1, 1, 42; Ter. Heaut. 3, 2, 30; Liv. 7, 41, 3: vereor serio, Naev. ap. Charis. p. 195; Plaut. Am. 2, 2, 225; id. Cas. 4, 2, 11; id. Ep. 1, 1, 29; id. Merc. 4, 1, 19; id. Ps. 1, 3, 106; 4, 7, 94; id. Poen. 1, 1, 32; 1, 3, 26; 1, 3, 29; id. Rud. 2, 5, 11; 4, 4, 1; id. Truc. 2, 2, 47; 2, 5, 29; Ter. Eun. 3, 1, 3; 3, 3, 22; id. Ad. 5, 9, 18; Liv. 4, 25 fin.; Quint. 1, 2, 1; 9, 2, 14; Plin. Ep. 2, 20, 10.
  2. B. sērĭē, in earnest, seriously: (post-class.) vultu serie pulcro, Aur. Vict. Epit. 15.

2. sērĭus, comp. adv., v. 3. sero.

(seriva, ae, a false read. for serieve, Plin. 21, 2, 2, § 3; v. Sillig ad h. l.)

sermo, ōnis, m. [2. sero, qs. serta, conserta oratio], a speaking or talking with any one; talk, conversation, discourse: sermo est a serie: sermo enim non potest in uno homine esse solo, sed ubi oratio cum altero conjuncta, Varr. L. L. 6, § 64 Müll. (very freq. in prose and poetry).

  1. I. Lit.
    1. A. In gen. (syn. colloquium): quoniam magna vis orationis est eaque duplex, altera contentionis, altera sermonis: contentio disceptationibus tribuatur judiciorum, contionum, senatus: sermo in circulis, disputationibus, congressionibus familiarium versetur; sequatur etiam convivia, etc., Cic. Off. 1, 37, 132: quod mihi servus sermonem serat, Plaut. Curc. 1, 3, 37: sermones serere, id. Mil. 3, 1, 106: multa inter sese vario sermone serebant, Verg. A. 6, 160: sermonem nobiscum ibi copulat, Plaut. Poen. 3, 3, 42: dum sermones fabulandi conferant, id. ib. prol. 34: caput et pes sermonis, id. As. 3, 3, 139: cum ea tu sermonem nec joco nec serio Tibi habeas, id. Am. 3, 2, 25; Ter. Hec. 4, 3, 1: ibi illa cum sermonem occipit, id. Eun. 4, 1, 8: dum sermones caedimus, id. Heaut. 2, 3, 1: sermonem cum aliquo conferre, Cic. Off. 1, 38, 136; id. Inv. 2, 4, 14: in nostris sermonibus collocutionibusque, id. Fam. 1, 9, 4: mature veniunt, discumbitur: fit sermo inter eos, id. Verr. 2, 1, 26, § 66: dum longior consulto ab Ambiorige instituitur sermo, Caes. B. G. 5, 37: sermonis aditum cum aliquo habere, id. ib. 5, 41: nullum tibi omnino cum Albinovano sermonem ullā de re fuisse, Cic. Vatin. 1, 3; id. de Or. 2, 73, 296: erat in ore, in sermone omnium, id. Phil. 10, 7, 14; cf.: memini in eum sermonem illum incidere, qui tum fere multis erat in ore, id. Lael. 1, 2: aestivam sermone benigno tendere noctem, Hor. Ep. 1, 5, 11: referre sermones deorum, id. C. 3, 3, 71 (cf.: consiliantibus divis, id. ib. 3, 3, 18): et euntem multa loquendo Detinuit sermone diem, Ov. M. 1, 683: nunc inter eos tu sermo es, you are the talk, Prop. 2, 21 (3, 14), 7: jucundus est mihi sermo litterarum tuarum, the conversing with you by letter, Cic. Fam. 7, 32, 3; cf.: littera sermonis fida ministra mei, Ov. Tr. 3, 7, 2.
    2. B. In partic.
      1. 1. Literary conversation, discourse, disputation, discussion (cf. oratio): tum Furius: Quid vos agitis? num sermonem vestrum aliquem diremit noster interventus? Minime vero, Africanus; soles enim tu haec studiose investigare, quae sunt in hoc genere, de quo instituerat paulo ante Tubero quaerere, Cic. Rep. 1, 11, 17; cf. id. ib. 1, 13, 19: in sermonem ingredi (just before: in disputationem ingredi), id. ib. 1, 24, 38: (Scaevola) exposuit nobis sermonem Laelii de amicitiā habitum ab illo secumEjus disputationis sententias memoriae mandavi, etc. … ut tamquam a praesentibus haberi sermo videretur, id. Lael. 1, 3: rebus his, de quibus hic sermo est, id. Fin. 3, 12, 40: feci sermonem inter nos habitum in Cumano. Tibi dedi partes Antiochinas, etc., id. Fam. 9, 8, 1: in quo (circulo) de philosophiā sermo haberetur, Nep. Epam. 3, 3: Socratici sermones, Hor. C. 3, 21, 9; cf. Quint. 6, 3, 44; 2, 15, 26: in longum sermonem me vocas, Attice, Cic. Leg. 1, 4, 13: nunc enim sermo de naturā est, our subject, Plin. 11, 19, 21, § 67; 3, 1, pr. § 2; 16, 32, 58, § 134; Macr. Somn. Scip. 2, 17, 15; Capitol. Gord. 3, 3 init.
        1. b. Concr., a talk, speech, discourse (more informal and unpretending than oratio): meos multos et illustres et ex superiore et ex aequo loco sermones habitos, Cic. Fam. 3, 8, 2; Plin. Ep. 1, 8, 2; Quint. 11, 2, 24.
      2. 2. Ordinary speech, speaking, talking, the language of conversation (opp. contentio): sermo est oratio remissa et finitima cottidianae locutioni, Auct. Her. 3, 13, 23; cf. Cic. Off. 1, 37, 132: mollis est oratio philosophorum et umbratilis, etc. … Itaque sermo potius quam oratio dicitur, id. Or. 19, 64: in argumentis Caecilius poscit palmam, in sermonibus Plautus, i. e. in dialogue, Varr. ap. Non. 374, 9: soluta oratio, qualis in sermone et epistulis, Quint. 9, 4, 19: C. Piso, statarius et sermonis plenus orator, Cic. Brut. 68, 239: si quis scribat, uti nos, Sermoni propiora, Hor. S. 1, 4, 42: vocem sermoni proximam, Quint. 11, 3, 162: ut litigantes quoque a sermone incipiant, ad vociferationem transeant, Sen. Ep. 15, 6.
        Of prose as opposed to poetry: comoedianisi quod pede certo Differt sermoni sermo merus, Hor. S. 1, 4, 48: et tragicus plerumque dolet sermone pedestri Telephus et Peleus, etc., id. A. P. 95.
        1. b. Concr., of verses in a conversational style, a satire: ille (delectatur) Bioneis sermonibus et sale nigro, Hor. Ep. 2, 2, 60: Albi, nostrorum sermonum candide judex, id. ib. 1, 4, 1: nec sermones ego mallem Repentes per humum quam res componere gestas, id. ib. 2, 1, 250.
      3. 3. With reference to some particular object, common talk respecting any thing, report, rumor (syn.: fama, rumor): vulgi sermo, Cic. Fam. 3, 11, 1: nunc per urbem solus sermo est omnibus, Eum, etc., Plaut. Ps. 1, 5, 4: sermo est totā Asiā dissipatus, Cn. Pompeium, etc., Cic. Fl. 6, 14: mihi venit in mentem multum fore sermonem, me, etc., id. Att. 7, 23, 2: si istiusmodi sermones ad te delati de me sunt, non debuisti credere, id. Fam. 3, 8, 5 sq.: in sermonem hominum venire, id. Verr. 2, 4, 7, § 13: audita et percelebrata sermonibus res est, id. Cael. 29, 69; cf.: vix feram sermones hominum, si, etc., id. Cat. 1, 9, 23: vestrae perigrinantur aures, neque in hoc pervagato civitatis sermone versantur, this talk of the town, id. Mil. 12, 33: refrigerato jam levissimo sermone hominum, id. Fam. 3, 8, 1: sermones inimicorum effugere, id. Cael. 16, 38: sermones lacessere, reprimere, id. Fam. 3, 8, 7: retudit sermones, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 1: ne putet aliquid oratione meā sermonis in sese aut invidiae esse quaesitum, of slander, calumny, Cic. Fl. 5, 13: dabimus sermonem iis, qui, etc., give them something to talk about, id. Fam. 9, 3; so, materiam sermonibus praebere, Tac. H. 4, 4: cataplus ille Puteolanus, sermo illius temporis, Cic. Rab. Post. 14, 40 B. and K. dub.; v. Orell. N. cr.
  2. II. Transf., a manner of speaking, mode of expression, language, style, diction, etc. (cf. lingua): sermone eo debemus uti, qui notus est nobis, ne, ut quidam Graeca verba inculcantes jure optimo rideamur, Cic. Off. 1, 31, 111: cujus (Terentii) fabellae propter elegantiam sermonis putabantur a C. Laelio scribi, id. Att. 7, 3, 10: et sane quid est aliud vetus sermo quam vetus loquendi consuetudo? Quint. 1, 6, 43; 12, 2, 3.
    1. B. A language, the speech of a nation, etc.: cui (Catulo) non solum nos Latini sermonis, sed etiam Graeci ipsi solent suae linguae subtilitatem elegantiamque concedere, Cic. de Or. 2, 7, 28: in Latino sermone, id. ib. 3, 11, 42: quae philosophi Graeco sermone tractavissent, ea Latinis litteris mandaremus, id. Fin. 1, 1, 1: patrii sermonis egestas, Lucr. 1, 832; 3, 260: cum lingua Catonis et Enni Sermonem patrium ditaverit, Hor. A. P. 57: aves, quae sermonem imitantur humanumAgrippina turdum habuit imitantem sermones hominumlusciniae Graeco atque Latino sermone dociles, Plin. 10, 42, 59, § 120.
    2. C. Of a single expression: si quis ita legaverit: Fructus annuos, etc., perinde accipi debet hic sermo, ac si, etc., Dig. 7, 1, 20; 11, 7, 2, § 1; 28, 5, 29.
      Hence, of a single word (late Lat.): δέος sermo Graecus est, Cassiod. in Psa. 21, 1.

sermōcĭnanter, adv., v. sermocinor fin.

sermōcĭnātĭo, ōnis, f. [sermocinor], a conversation, disputation, discussion (very rare): sermones hominum assimulatos dicere διαλόγους malunt, quod Latinorum quidam dixerunt sermocinationem, Quint. 9, 2, 31: sermocinatio alicujus aliquā de re, Gell. 19, 8, 2.
In rhet.: sermocinatio est, cum alicui personae sermo attribuitur et is exponitur cum ratione dignitatis, Auct. Her. 4, 52, 65; cf. id. 4, 43, 55; Vulg. Prov. 3, 32.

sermōcĭnātor, ōris, m. [sermocinor], a babbler, Fulg. Rasp. contra Serm. Fastid. 17.

sermōcĭnātrix, īcis, f. [sermocinator], that converses, adapted to conversation; in rhet. lang., as a part of rhetoric, a transl. of the Platonic προσομιλητική, Quint. 3, 4, 10.
In gen.: immodica, i. e. a prattler, babbler, App. M. 9, p. 224, 31.

sermōcĭno, āre, 1, v. a., collat. form of sermocinor, q. v.

sermōcĭnor, ātus, 1, v. dep. n. [sermo].

  1. I. To talk with any one, to parley, converse, commune, discourse about any thing (rare but class.; syn. colloquor): consuetudo sermocinandi, Cic. Inv. 2, 17, 54: cum aliquo, id. Verr. 2, 1, 52, § 138: psittaci etiam sermocinantes, Plin. 10, 41, 58, § 117.
    Act. collat. form sermōcĭno, Isid. Orig. 1, 39, 2.
  2. II. In partic. (acc. to sermo, I. B. 1.), to hold a literary conversation, to dispute, discuss: exquisitius sermocinari, etc., Suet. Tib. 56: pluria forte quis dixit sermocinans vir apprime doctus, Gell. 5, 21, 1.
    Hence, * sermōcĭnanter, adv., in discourse or conversation: horas extrahere, Sid. Ep. 8, 6 med.

* sermōnālis, e, adj. [sermocinator], of or belonging to speech, speaking: deus, Tert. adv. Prax. 5.

sermōnāri rusticius videtur, sed rectius; sermocinari crebrius est, sed corruptius, Gell. 17, 2, 17.

sermuncŭlus, i, m. dim. [sermo].

  1. I. (Acc. to sermo, I. B. 3.) Common talk, tittletattle, report, rumor (rare but class.): urbani sermunculi, Cic. Deiot. 12, 33: sermunculis fabellisque duci, Plin. Ep. 5, 8, 4: sermunculum omnem aut restinxerit aut sedarit, Cic. Att. 13, 10, 3: non deterreor sermunculis istorum, Plin. Ep. 7, 17, 14.
  2. II. A little discourse (late Lat.), Hier. Ep. 32, 1.

sernĭōsus, a, um, adj. (late Lat.), covered with an eruption, scabby: serniosi, quos nos petiginosos dicimus, Theod. Prisc. 1, 12.

1. sĕro, sēvi, sătum, 3, v. a. [for seso, root sa-; Gr. σάω, σήθω, to sift], to sow, plant (freq. and class.; syn.: planto, semino, consero).

  1. I. Lit., with acc., either of the plant, seed, etc., sown, or of the land cultivated: ubi tempus erit, effodito seritoque recteQuae diligentius seri voles, in calicibus seri oportet, Cato, R. R. 133, 2: serendum viciam, lentem, cicerculam, etc., Varr. R. R. 1, 32, 2: oleam et vitem, Cic. Rep. 3, 9, 16: frumenta, Caes. B. G. 5, 14: ut tantum decumae sit, quantum severis: hoc est, ut quot jugera sint sata, totidem medimna decumae debeantur, Cic. Verr. 2, 3, 47, § 112: agri molliti et oblimati ad serendum, id. N. D. 2, 52, 130: serit arbores, quae alteri saeculo prosint, Caecil. ap. Cic. Tusc. 1, 14, 31; Cic. Sen. 7, 24; 17, 59: nullam sacrā vite prius severis arborem, Hor. C. 1, 18, 1; cf. id. ib. 3, 10, 6: semina, Verg. G. 1, 193: surculos, Auct. ap. Cic. de Or. 2, 69, 278: aliquid in inculto et derelicto solo, Cic. Brut. 4, 16: iste serendus ager, Ov. A. A. 2, 668: sulcos, Tib. 2, 3, 70: vera ratio serendi, Plin. 18, 25, 60, § 224.
    Freq. in part. perf.: multa erant inter eum locum manu sata, Caes. B. C. 3, 44: saepe satas alio vidi traducere messes, Verg. E. 8, 99; id. G. 3, 176.
    Hence, subst.: săta, ōrum, n., standing corn, crops, Verg. E. 3, 82; id. G. 1, 325; id. A. 2, 306; 12, 454; Ov. M. 1, 286; Plin. 16, 25, 39, § 94; Pall. 1, 43.
    Prov.: mihi istic nec seritur nec metitur, i. e. I have no benefit from it, it’s nothing to me, Plaut. Ep. 2, 2, 80.
    1. B. Transf., of persons, to beget, bring forth, produce; only in part. perf. in pass. sense, begotten, sprung forth, born, etc.: Tertullae nollem abortum: tam enim Cassii sunt jam quam Bruti serendi, Cic. Att. 14, 20, 2; id. Leg. 1, 8, 24: non temere nec fortuito sati et creati sumus, id. Tusc. 1, 49, 118; cf. id. ib. 1, 25, 60; id. Univ. 12, 35: hic satus ad pacem, Prop. 3, 9, 19.
      With ex: ex Tantalo ortus Pelops, ex Pelope autem satus Atreus, Poët. ap. Quint. 9, 3, 57.
      With de: Ilia cum Lauso de Numitore sati, Ov. F. 4, 54.
      With ab: largo satos Curetas ab imbri, Ov. M. 4, 282.
      With simple abl. (so most freq.): Camertem Magnanimo Volscente satum, Verg. A. 10, 562: sole satus Phaëthon, Ov. M. 1, 751: sata Tiresiā Manto, id. ib. 6, 157 et saep.: sate sanguine divum, sprung from, Verg. A. 6, 125: non sanguine humano sed stirpe divinā satum se esse, Liv. 38, 58, 7: o sate gente deum, Verg. A. 8, 36: matre satos unā, Ov. M. 5, 141; so, matre, id. F. 3, 799; Nereide, id. M. 12, 93; cf.: Bacchum vocant satumque iterum solumque bimatrem, id. ib. 4, 12.
      Hence, satus (sata) aliquo, for a son (or daughter) of any one: satus Anchisa, i. e. Æneas, Verg. A. 5, 244; 5, 424; 6, 331; 7, 152: Hammone satus, i. e. Iarbas, id. ib. 4, 198: satae Peliā, Ov. M. 7, 322: sati Curibus, sprung from, natives of Cures, id. ib. 14, 778.
  2. II. Trop., to sow the seeds of any thing, to found, establish, to scatter, disseminate, propagate, produce, to cause, occasion, excite, etc.: leges, instituta, rem publicam, Cic. Tusc. 1, 14, 31: diuturnam rem publicam, to found, establish, id. Rep. 2, 3, 5: mores, id. Leg. 1, 6, 20: aere vulnera vasta serebant, scattered, Lucr. 5, 1290; so, vulnera pugnantis tergo, Sil. 5, 235: lites, Plaut. Poen. 3, 2, 10: negotium, id. Most. 5, 1, 51; cf.: (Hamilcar) Romanum sevit puerili in pectore bellum, Sil. 1, 80: civiles discordias, Liv. 3, 40, 10: causam discordiarum, Suet. Calig. 26: crimina in senatum apud infimae plebis homines, Liv. 24, 23 fin.: invidiam in alios, Tac. H. 2, 86: rumores, Verg. A. 12, 228; Curt. 8, 9, 1: opinionem, Just. 8, 3, 8: sibi causas sollicitudinum, Sen. Ep. 104, 12.

2. sĕro (ui), tum, 3, v. a. [Sanscr. sarat, thread; Gr. σειρά, rope; cf.: εἴρω, ἕρμα, ὅρμος; Lat. series, servus], to join or bind together, to plait, interweave, entwine, etc.

  1. I. Lit. (so only in part. perf.): accipiunt sertas nardo florente coronas, Luc. 10, 164; Cypr. Ep. 4, 3: flores, App. M. 4, p. 156, 4; 10, p. 254, 38: rosa, id. ib. 2, p. 121, 131: loricae, linked, Nep. Iph. 1 fin.; cf. Serv. Verg. A. 1, 421.
    1. B. Subst.: serta, ōrum, n., wreaths of flowers, garlands (freq. and class.): arae sertis recentibus halant, Verg. A. 1, 417: coronae, serta, Plaut. As. 4, 1, 58; Lucr. 4, 1128; 4, 1174; Cic. Tusc. 3, 18, 43; id. Cat. 2, 5, 10; Cat. 6, 8; Verg. E. 6, 16; Tib. 1, 1, 12; 1, 2, 14; 1, 7, 52 et saep. al.
      Rarely in sing.: roseo Venus aurea serto, Aus. Idyll. 6, 88.
      Collat. form serta, ae, f. (sc. corona): cum tua praependent demissae in pocula sertae, Prop. 2, 33 (3, 31), 37; id. et Corn. Sev. ap. Charis. p. 83 P.
  2. II. Trop., to join, connect, interweave; to combine, compose, contrive (class. but rare; syn.: jungo, cieo, instruo): seritote diem concorditer ambo, i. e. alternate according to the succession (in the government), Enn. ap. Charis. p. 177 P. (Ann. v. 110 Vahl.): ex aeternitate causa causam serens, joining in order, following, Cic. Fat. 12, 27: cujus (fati) lege immobilis rerum humanarum ordo seritur, is arranged, disposed, Liv. 25, 6: bella ex bellis serendo, by joining war to war, Sall. H. 4, 61, 20 Dietsch: tumultum ex tumultu, bellum ex bello serunt, id. ib. 1, 48, 7 ib.; cf. Liv. 21, 10; cf.: certamina cum Patribus, to join, engage in, id. 2, 1; so, certamina, id. 27, 12; 27, 41; 40, 48: crebra proelia, Tac. H. 5, 11: quod mihi servus sermonem serat, joins speech, i. e. bandies words with me, Plaut. Curc. 1, 3, 37; cf. id. Mil. 3, 1, 106: multa inter sese vario sermone serebant, Verg. A. 6, 160; Stat. Achill. 2, 38, id. Th. 6, 941: aliquid sermonibus occultis, Liv. 3, 43; 7, 39; 33, 32: secreta colloquia cum eo, id. 34, 61: populares orationes, to put together, compose, id. 10, 19; cf.: (Livius) ab saturis ausus est primus argumento fabulam serere, id. 7, 2, 8: quid seris fando moras? why are you contriving? Sen. Med. 281: negotium, to make, prepare, Plaut. Most. 5, 1, 51: crimina belli, Verg. A. 7, 339.

3. sēro, āvi, ātum, 1, v. a. [sera], to fasten with a bolt, to bar: praeda nullo obstaculo serata, Ven. Fort. Vit. S. Menard. 6; cf. Prisc. p. 837 P.

4. sērō̆, adv., v. serus fin.

sērōtĭnus, a, um, adj. [4. sero], econom. t. t. of the Aug. period, for the class. serus.

  1. I. Lit., that comes or happens late, late-ripe, late, backward: sementis (opp. festinata), Plin. 18, 24, 56, § 204: pira, id. 15, 15, 17, § 58: ficus, id. 15, 18, 19, § 71; Pall. Mart. 10, 31: flos, Plin. 21, 10, 32, § 58: pulli, Col. 8, 5, 24: hiemes (opp. tempestiva frigora), Plin. 17, 2, 2, § 16: aquae (opp. tempestivae), id. 17, 2, 2, § 17: situs, id. 17, 11, 16, § 79: loca (opp. praecocia), id. 18, 24, 54, § 196: imber serotinus, the later rainy season, Vulg. Deut. 11, 14; id. Osee, 6, 3.
    1. B. Esp., in the evening (cf. serus, I. B.): matutinus et serotinus imber, Vulg. Joel, 2, 23.
  2. * II. Transf., in gen.: raptor (puellae), stealing late, Sen. Decl. 3, 21 fin.

serpens, entis, v. serpo fin.

serpentārĭa, ae, f. (sc. herba) [serpens], snakeweed, otherwise called veperina, App. Herb. 5.

* serpentĭgĕna, ae, m. [serpens-gigno], serpent-born, i. e. sprung from a serpent, Ov. M. 7, 212.

serpentīnus, a, um, adj. [serpens], of or belonging to a serpent (eccl. Lat.): pectora, Ambros. in Luc. 2, 2, 51: serpentinos natos, Aug. Gen. contra Manich. 2, 26.

* serpentĭpēs, pĕdis, m. [serpens-pes], serpent-footed: Gigantes, Ov. Tr. 4, 7, 17.

serpĕrastra (serpĭr-), ōrum, n. [perh. from serpo-rastrum, creepingsplints], knee-splints or knee-bandages for straightening the crooked legs of children.

  1. * I. Lit.: pueris in geniculis alligare, Varr. L. L. 9, § 11 Müll.
  2. * II. Transf., humorously of officers, who hold the soldiers in check: de serperastris cohortis meae nihil est quod doleas, Cic. Att. 7, 3, 8.

serpillum, i, v. serpyllum.

serpo, psi, ptum, 3 (serpsit antiqui pro serpserit usi sunt, Fest. p. 348 Müll.), v. n. [root serp, kindr. with ἕρπω, repo], to creep, crawl (freq. and class.).

  1. I. Lit. (only of animals; while repo is also used of persons who creep or go slowly; v. repo, I.): serpere anguiculos, nare anaticulas, evolare merulas, etc., Cic. Fin. 5, 15, 42: alia animalia gradiendo, alia serpendo ad pastum accedunt, id. N. D. 2, 47, 122: serpentes quasdam (bestias), quasdam esse gradientes, id. Tusc. 5, 13, 38: (anguis) per humum, Ov. M. 15, 689: vipera imā humo, id. P. 3, 3, 102: draco In platanum, id. M. 12, 13: serpentia secla ferarum, i. e. the serpents, Lucr. 6, 766.
    In late Lat. pass.: cum terra nullo serpatur angue, was crawled over, Sol. 22, 10.
    1. B. Transf., of things, to move slowly or imperceptibly, to creep along, proceed gradually, etc. (mostly poet.): has (stellas) inter, torvus Draco serpit, Cic. poët. N. D. 2, 42, 106: sol serpens, Lucr. 5, 690.
      Of streams: an te, Cydne, canam, qui leniterplacidis per vada serpis aquis, creepest, windest along, Tib. 1, 7, 14: in freta vicina Numicius, Ov. M. 14, 598: Ister tectis in mare serpit aquis, id. Tr. 3, 10, 30: in sicco serpentem pulvere rivum, Luc. 9, 974: lacrimae serpunt per vulnera, Stat. Th. 11, 608: exsistit sacer ignis et urit corpore serpens, slowly spreading, Lucr. 6, 660; so, flamma per continua, Liv. 30, 6: aestus aetheris, Lucr. 5, 523; 6, 1120 (with repere): fallacem patriae serpere dixit equum (Trojanum), was creeping along, Prop. 3, 13 (4, 12), 64.
      Of plants: vitis serpens multiplici lapsu et erratico, Cic. Sen. 15, 52; cf.: lithospermos (herba) jacet atque serpit humi, Plin. 27, 11, 74, § 99; so, chamaeleon, id. 22, 18, 21, § 45; cf.: liber per colla, Ov. M. 9, 389: caules per terram, Plin. 21, 16, 59, § 99: rami in terram, id. 27, 9, 58, § 82: radices inter se, id. 17, 20, 33, § 144: sine tempora circum Inter victrices hederam tibi serpere lauros, Verg. E. 8, 13; Laber. ap Macr. S. 2, 7; Col. 10, 119.
      Of the growth of the hair: per tua lanugo cum serpere coeperit ora, Claud. IV. Cons. Hon. 641.
      Of fire: dein per continua serpens (flamma) omnia incendio hausit, Liv. 30, 6: sive ipsi (ignes) serpere possunt quo cibus vocat, Lucr. 5, 523; cf. id. 6, 660.
      Of disease, etc.: si ulcus latius atque altius serpit, gradually spreads, Cels. 6, 18, 2 med.: dira contagia per vulgus, Verg. G. 3, 469: cancer, Ov. M. 2, 826: carcinoma, Plin. 29, 2, 10, § 37: atra lues in vultus, Mart. 1, 79, 2 al.: per membra senectus, Lucr. 1, 415: quies, Verg. A. 2, 269: somnus, Plin. 7, 24, 24, § 90.
  2. II. Trop., to creep, crawl; to extend gradually or imperceptibly; to spread abroad, increase, prevail (a favorite trope of Cic.): neque enim serpit, sed volat in optimum statum res publica, Cic. Rep. 2, 18, 33: serpere occulte coepisti nihil dum aliis suspicantibus, id. de Or. 2, 50, 203: (hoc malum) obscure serpens multas jam provincias occupavit, id. Cat. 4, 3, 6: malum longius, id. Rab. Post. 6, 15; id. Phil. 1, 2, 5; id. Att. 1, 13, 3; id. de Or. 3, 24, 94: serpit deinde res, id. Lael. 12, 41; cf.: ne latius serperet res, Liv. 28, 15 fin.; so, latius, id. 40, 19 fin.; cf. Plin. Ep. 5, 4, 3: serpit nescio quo modo per omnium vitas amicitia, Cic. Lael. 23, 87: si semel suscipimus genus hoc argumenti, attende quo serpat, id. N. D. 1, 35, 98; 3, 20, 52: quam facile serpat injuria et peccandi consuetudo, id. Verr. 2, 2, 22, § 53; cf. id. Div. in Caecil. 21, 68: serpit hic rumor, id. Mur. 21, 45: fama per coloniam, Plin. Ep. 9, 33, 5: per agmina murmur, Verg. A. 12, 239: murmura plebis, Stat. Th. 1, 168: cura altius, Plin. 14, 11, 13, § 87: serpente latius bello, Flor. 2, 2, 15; 2, 9, 4.
    Of a low, grovelling poetic style: (poëta) Serpit humi tutus, crawls along the earth, Hor. A. P. 28 (cf.: sermones Repentes per humum, id. Ep. 2, 1, 251).
    Hence, serpens, entis (gen. plur. serpentium, Vitr. 8, 4; 9, 6; Nep. Hann. 11, 5; Hor. Epod. 1, 20; Cels. 5, 27, 3; but also, mostly poet. and later, serpentum, Verg. A. 8, 436; 12, 848; Ov. M. 7, 534; Luc. 9, 608 al.), f. (sc. bestia); less freq. and mostly poet. and eccl. Lat., m. (sc. draco), a creeping thing, a creeper, crawler (cf. reptilis).
    1. A. Κατ’ ἐξοχήν, i. e. a snake, serpent (syn.: anguis, coluber); fem.: quaedam serpentes ortae extra aquam, etc., Cic. N. D. 2, 48, 124; Lucr. 4, 60; 4, 638; Ov. M. 1, 447; 1, 454; 2, 652; id. Am. 2, 13, 13; Hor. C. 1, 37, 27; Luc. 9, 397; Nep. Hann. 10, 4 al.
      Masc., Lucr. 5, 33; Verg. A. 2, 214; 5, 273; 11, 753; Ov. M. 3, 38; 3, 325; 4, 570; Hor. S. 1, 3, 27; Luc. 9, 324; cf. Sall. J. 89, 5, and Quint. 2, 4, 19: igniti, Vulg. Num. 21, 6.
      In apposition with draco, Suet. Tib. 72.
      Also neutr. plur. serpentia, Vulg. Act. 10, 12.
      1. 2. Transf., the Serpent, as a constellation.
        1. a. Between the Great and the Little Bear, = anguis and draco, Ov. M. 2, 173; Hyg. Astr. 3, 1.
        2. b. In the hand of Ophiuchus (Anguitenens, Anguifer), = anguis, Vitr. 9, 6; Hyg. Astr. 2, 14; 3, 13; cf. Plin. 2, 25, 23, § 93.
    2. B. A creeping insect on the human body, a louse, Plin. 7, 51, 52, § 172; App. Flor. p. 354, 4.

serpŭla, ae, f. [serpo], a little snake or serpent, Messal. ap. Fest. p. 351, 13 Müll.; cf. Paul. ex Fest. p. 350, 2 ib.

serpullum, i, v. serpyllum init.

* serpyllĭfer, fĕra, fĕrum, adj. [serpyllum-fero], thyme-bearing: catinae, Sid. Ep. 8, 11 in carm.

serpyllum or serpillum (Varr. L. L. 5, § 103 Müll. p. 30 Bip.; and in MSS. of Cato, R. R. also serpull-; v. the letter U), i, n. [sibilated from ἕρπυλλον], thyme, wildthyme: Thymus serpyllum, Linn.; Cato, R. R. 73; Varr. R. R. 1, 35, 2; Col. 11, 3, 39; Plin. 20, 22, 90, § 245; Pall. Mart. 9, 17; Verg. E. 2, 11; id. G. 4, 31 al.

serra, ae, f. [perh. = sec-ra, seg-ra, from seco].

  1. I. A saw, the invention of Daedalus, Ov. M. 8, 246; Sen. Ep. 90, 8; Plin. 7, 56, 57, § 198; Hyg. Fab. 274: stridens, Lucr. 2, 410: stridor serrae, Cic. Tusc. 5, 40, 116; Varr. ap. Non. 223, 19; Vitr. 2, 7: arguta, Verg. G. 1, 143 et saep.
    Prov.: serram ducere cum aliquo de aliquā re, to quarrel with one about something, Varr. R. R. 3, 6, 1; so, too, quamdiu per hanc lineam serram reciprocabimus? Tert. Cor. Mil. 3.
    Trop., of the back of a thin person, Mart. 11, 100, 4.
  2. II. Transf.
    1. A. A kind of sawfish, Plin. 9, 2, 1, § 3; 32, 11, 53, § 145.
    2. B. A serrated order of battle: serra proeliari dicitur, cum assidue acceditur recediturque neque ullo consistitur tempore. Cato de re militari: Sive opus est cuneo, aut globo, aut forcipe aut turribus aut serrā uti adoriare, Fest. p. 344 Müll.; cf. Gell. 10, 9, 1; Veg. Mil. 3, 19 fin.
    3. C. A threshingwain, with serrated wheels, Hier. in Amos, 1; Vulg. lsa. 28, 27.
    4. D. Serra, in relig. lang., the name of the Tiber, acc. to Serv. Verg. A. 8, 63.

* serrābĭlis, e, adj. [serra], that may be sawn: serrabilia ac sectilia (ligna), Plin. 16, 43, 83, § 227.

serrācŭlum, i, n., a steering-oar, rudder: πηδάλιον, clavus navis, Gloss. Philox.; Dig. 9, 2, 29, § 2 dub. (others, servaculum or feraculum).

serrācum, v. sarracum.

serrāgo, ĭnis, f. [serra], sawdust, Cael. Aur. Acut. 1, 14; id. Tard. 4, 8 med.

Serrānus (also Sarānus, e. g. SEX. ATILIVS M. F. SARANVS, Inscr. Orell. 3110; hence, to be derived from Saranum, an Umbrian city), i, m., a surname (agnomen) of C. Atilius Regulus, who was summoned from the plough to the consulship, Plin. 18, 3, 4, § 20; Val. Max. 4, 4, 5; Verg. A. 6, 844; Claud. in Ruf. 1, 202; id. IV. Cons. Hon. 414.
Of other Atilii, Cic. Sest. 33, 72; id. Planc. 5, 12; id. Q. Fr. 3, 8, 5 al.

Serrapilli, ōrum, m., a people of Pannonia, on the Danube, Plin. 3, 25, 28, § 147.

serrātim, adv. [serra], in the manner of a saw, like a saw, Vitr. 6, 11: scissa folia, App. Herb. 2.

serrātōrĭus, a, um, adj. [serro], sawshaped, serrate; or belonging to sawing, sawing- (late Lat.): in modum serratoriae machinae conecti, Amm. 23, 4, 4.

serrātŭla, ae, f., the Italian name for betony, Plin. 25, 8, 46, § 84.

serrātūra, ae, f. [serro], a sawing, a sawing up: arboris, Pall. Febr. 17, 2.

serrātus, a, um, adj. [serra], sawshaped, serrated (post-Aug.): dentes, Plin. 11, 37, 61, § 160: folia herbae, id. 25, 8, 46, § 84; cf. ambitus (foliorum), id. 25, 6, 30, § 66: spinae, id. 9, 59, 85, § 182: compages (ossium capitis), id. 11, 37, 48, § 132: morsus (anseris), Petr. 136, 4.
As subst.: serrā-ti, ōrum (sc. nummi), silver coins notched on the edge, Tac. G. 5 fin.; cf. Eckh. Doctr. Num. 5, p. 94 sq.

Serretes, um, m., a people of Pannonia, on the Danube, Plin. 3, 25, 28, § 147.

Serrhēum (-rhīum, -rīum), i, n., a promontory in Thrace, with a fortification: alia castella, Cypsela et Doriscon et Serrheum, Liv. 31, 16, 5; Mel. 2, 2, 8.
Form Serrium, Plin. 4, 11, 18, § 43.

serro, āre, v. a. [serra], to saw, to saw up, saw in pieces (late Lat.): pali serrantur, Veg. Mil. 2, 25; Hier. in Isa. 15, 57, 1; Vulg. Isa. 41, 15; Ambros. in Isa. 4, 10, 15.

serrŭla, ae, f. dim. [serra], a small saw: dentata, Cic. Clu. 64, 180: ferrea, Varr. R. R. 1, 50, 2: aliquid ossis serrulā praecidere, Cels. 7, 33: vitem serrulā desecare, Col. Arb. 6, 4: manubriata, Pall. 1, 43, 2.

1. serta, ōrum and ae, v. 2. sero, I. B.

2. serta Campānĭca, or simply serta, ae, f., a plant, called also melilotos, Cato, R. R. 107; 113.
Also called ser-tŭla Campāna, Plin. 21, 9, 29, § 53.

* sertātus, a, um, adj. [1. serta; v. 2. sero, I. B.], wreathed, garlanded: caput regali majestate, Mart. Cap. 1, § 85; 5, § 426.

Sertor, ōris, m., a Latin prœnomen [of disputed origin; perh. 2. sero], Fest. p. 340, 22 Müll.; cf. Auct. Praenom. post Val. Max. p. 746 Kempf.

Sertōrĭus, ii, m., a proper name. So, Q. Sertorius, a general of Marius, who maintained himself for a long while in Spain against the partisans of Sylla, but was finally assassinated by Perperna, Liv. Epit. 90; Vell. 2, 25, 3; Flor. 3, 22; Luc. 2, 549; Cic. Brut. 48, 180; id. Imp. Pomp. 4, 9; id. Mur. 15, 32; Sall. H. 1, 54 sqq. Dietsch.
Hence, Sertōrĭānus, a, um, adj., of or belonging to Sertorius, Sertorian: bellum, Cic. Phil. 11, 8, 18; Flor. 3, 22: arma, Sen. Ep. 94, 64: milites, Cic. Verr. 2, 5, 28, § 72; 2, 5, 56, § 146; 2, 5, 58, § 143: duces, id. Imp. Pomp. 8, 21: tempora, id. Agr. 2, 30, 83.

sertŭla Campāna, v. 2. serta.

sertum, i, v. 2. sero, I. B.

sertus, a, um, Part. of 2. sero.

A maximum of 100 entries are shown.